Grywalizacja na rynku kapitałowym

Grywalizacja na rynku kapitałowym

Czytaj: 3 min

W dobie intensywnej cyfryzacji i rozwoju technologicznego, firmy inwestycyjne stoją przed licznymi dylematami, nie tylko związanymi z ciągłym dostosowywaniem się do dynamicznie zmieniającego się otoczenia prawnego, muszą też dbać o to, aby ich model biznesowy odpowiadał na potrzeby klientów, które również ewoluują. Ciągłe poszukiwania nowych dróg dotarcia do klienta, ale też walka o utrzymanie klienta już pozyskanego, w tym klienta młodego, czyli klienta, który nie tylko nie korzysta z tradycyjnych środków przekazu, dla którego wcale nie jest najwyższą wartością możliwość „spotkania się z doradcą w POK”, ale który również, jeżeli chodzi o styl obsługi, preferuje coś, czego rynek do tej pory nie oferował powodują, iż firmy inwestycyjne muszą szukać odpowiedzi w najnowszych dostępnych rozwiązaniach. Tylko, czy na pewno dostępnych dla rynku kapitałowego….?

Techniki grywalizacji znane są i stosowane w różnych dziedzinach życia. Jednak zachowania podmiotów działających na rynku kapitałowym podlegają nadzorowi właściwego organu nadzoru – w Polsce – Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Również stosowanie więc technik grywalizacji przez firmy inwestycyjne stało się przedmiotem analizy ze strony KNF.

Treść opublikowanego przez KNF komunikatu w dniu 11 kwietnia b.r. miała charakter raczej przestrogi i jakkolwiek nie zawierała wprost zakazu korzystania przez firmy inwestycyjne z technik tzw. grywalizacji (ang. gamification) to jednak w sposób oczywisty ostrzegała inwestorów przed ryzykami związanymi z takimi praktykami. Co więcej, analiza przedmiotowego stanowiska prowadzi do wniosku, że KNF zjawisko wykorzystywania technik grywalizacji przez firmy inwestycyjne postanowiła postrzegać wyłącznie w ujęciu wąskim – jako narzędzia do zwiększania obrotów, podczas, gdy tytuł komunikatu sugerowałby jednak szersze ujęcie: „Grywalizacja – co to takiego, jak działa w świecie inwestycji?[1]

Grywalizacja sama w sobie (a w zasadzie techniki grywalizacji) nie jest niczym złym i takie też podejście przyjmuje nadzorca unijny (ESMA) w raporcie sporządzonym dla Komisji Europejskiej i opublikowanym w dniu 29 kwietnia b.r. Według ESMA (który opiera się w tym zakresie również na stanowisku amerykańskiej Securities and Exchanges Commission), przedmiotowe techniki mogą być  pomocne w przekazywaniu skomplikowanych informacji w prosty i satysfakcjonujący sposób, mogą pomagać w edukacji inwestorów w zakresie inwestycji na rynku kapitałowym, upowszechniać te inwestycje jako bardziej dostępne. Grywalizacja może również być narzędziem wykorzystywanym w procesie badania odpowiedniości i adekwatności. Oczywiście ESMA dostrzega również ryzyka związane ze stosowaniem omawianych technik, w tym przede wszystkim wskazując, analogicznie, jak w komunikacie KNF, na ryzyko ich stosowania w celu wpływania na decyzje inwestycyjne klienta poprzez element gry (wpływ na emocje). Tego typu praktyki powinny być uznane za niedozwolone na mocy przepisów obowiązujących firmy inwestycyjne.

Według ESMA zastosowanie technik grywalizacji w procesie dystrybucji instrumentów finansowych jest częścią strategii dystrybucji firmy inwestycyjnej, mieści się w obecnych ramach prawnych i jako takie powinno być w tej strategii uwzględnione. Biorąc to pod uwagę, w opublikowanym w lipcu b.r. dokumencie Consultation Paper Review of the Guidelines on MiFID II product governance requirements, ESMA zaproponowała stosowne uzupełnienie wytycznych z zakresu zarządzania produktowego.

We wskazanym dokumencie ESMA przede wszystkim:

  • wskazała, że grywalizacją jest dodawanie do treści innej niż gra, w tym wypadku usługi finansowej, elementów gry lub podobnych do gry o charakterze współzawodnictwa, przy czym przykładami takich elementów podobnych do gry są: przyznawanie punktów lub odznak, prowadzenie tablic wyników lub liderów, tworzenie i publikowanie wykresów wydajności za pomocą historii lub awatarów aby zaangażować użytkowników lub wprowadzić członków zespołu w celu wywołania konfliktu, współpracy lub konkurencji; grywalizacja to rodzaj praktyki cyfrowego zaangażowania, którą można wykorzystać; oraz
  • zaproponowała, aby firma inwestycyjna określała w strategii dystrybucji grupy klientów, w stosunku do których stosowane będą techniki grywalizacji (na podstawie cech klientów lub potencjalnych klientów), przy czym ESMA wskazała, że niektóre techniki grywalizacji nigdy nie będą w interesie klienta, takie jak te stosowane w aplikacjach handlowych zaprojektowanych w celu nakłaniania (potencjalnego) klienta do szkodliwego zachowania (np. w celu maksymalizacji liczby transakcji).

W przedmiotowym dokumencie ESMA odniosła się również do praktyk zaangażowania cyfrowego, rozumianych jako techniki umożliwiające użytkownikom aktywne wchodzenie w interakcję z aplikacją lub platformą (podejście analogiczne do grywalizacji).

Dokument jest dostępny na stronie ESMA: https://www.esma.europa.eu/press-news/consultations/consultation-review-guidelines-mifid-ii-product-governance-requirements i jest aktualnie w toku publicznych konsultacji. Ewentualne uwagi mogą być zgłaszane ESMA do dnia 7 października b.r.

Przypisy:

[1] Komunikat dostępny na stronie KNF: https://www.knf.gov.pl/aktualnosci?articleId=77723&p_id=18

 

Napisz do autora:

Ewa Mazurkiewicz SPCG

Ewa Mazurkiewicz

radca prawny
Partner

Pin It on Pinterest