Kryptoaktywa – kiedy zmiany przepisów?

**AKTUALIZACJA 24.03.2022**
Po przeprowadzeniu w dniu 24 marca 2022 r. głosowania na posiedzeniu plenarnym, Parlament Europejski przyjął tekst Rozporządzenia Pilotażowego DLT. Kolejnym krokiem w ramach procedury legislacyjnej będzie przyjęcie Rozporządzenia Pilotażowego DLT przez Radę Unii Europejskiej, a następnie publikacja w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zgodnie z samym projektem, wejście aktu w życie ma nastąpić po 20 dniach od jego publikacji, a rozpoczęcie stosowania na terytorium UE po 9 miesiącach od dnia wejścia w życie.

W dniu 17 marca 2022 r., Europejskie Urzędy Nadzoru („ESA”) [1] opublikowały ponownie ostrzeżenie skierowane do konsumentów w zakresie ryzyk związanych z inwestycjami w kryptoaktywa [2]. Oprócz takich zagrożeń jak niestabilność cen kryptoaktywów czy potencjalne cyberataki, ESA zwracają uwagę na niebezpieczeństwo związane z brakiem kompleksowych regulacji dotyczących rynku kryptoaktywów, a tym samym niewystarczającym poziomem ochrony inwestorów. W treści ostrzeżenia znalazła się jednak wzmianka, że prace nad takimi regulacjami już trwają.

W związku z powyższym warto mieć na uwadze, że zgodnie z kalendarzem posiedzeń Parlamentu Europejskiego, na dzień 23 marca 2022 r. planowane jest przyjęcie rozporządzenia w sprawie systemu pilotażowego na potrzeby infrastruktur rynkowych w oparciu o technologię rozproszonego rejestru (DLT) („Rozporządzenie Pilotażowe DLT”), stanowiącego część tzw. digital finance package.

Projektowane rozwiązania przewidują szereg innowacji, które powinny zainteresować uczestników rodzimego rynku finansowego, w szczególności krajowe firmy inwestycyjne.

Rozporządzenie Pilotażowe DLT – piaskownica regulacyjna?

Rozporządzenie Pilotażowe DLT zasługuje na szczególną uwagę. Przewidziany w nim system pilotażowy to tzw. piaskownica regulacyjna (regulatory sandbox) – środowisko testowe będące przestrzenią do prowadzenia doświadczeń w kontrolowanym otoczeniu, z tymczasowymi odstępstwami od obowiązujących przepisów. Taka metoda pozwolić ma organom nadzoru oraz uczestnikom rynku na zdobycie doświadczenia w drodze „eksperymentu”, by na późniejszym etapie i w świetle zdobytego doświadczenia dostosować ramy prawne, a jednocześnie nie zakłócać procesu wdrażania innowacyjnych rozwiązań.

Projekt Rozporządzenia Pilotażowego DLT przewiduje możliwość stworzenia infrastruktury rynkowej opartej na DLT [3] (distributed ledger technology, DLT market infrastructure), przez co należy rozumieć:

1. wielostronną platformę obrotu opartą na DLT (DLT multilateral trading facility) – wielostronna platforma obrotu w rozumieniu MiFID II, na której dopuszczone będą do obrotu wyłącznie instrumenty finansowe obsługiwane przez DLT („MTF DLT”); lub
2. system rozrachunku oparty na DLT (DLT settlement system) – system rozrachunku instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT; lub
3. system obrotu i rozrachunku oparty na DLT (DLT trading and settlement system) – MTF DLT (pkt 1) lub system rozrachunku oparty na DLT (pkt 2), który będzie łączyć funkcje obu wspomnianych podmiotów.

Projekt Rozporządzenia Pilotażowego DLT zakłada, że operatorem MTF DLT oraz systemu obrotu i rozrachunku opartego na DLT może być m.in. firma inwestycyjna, po uzyskaniu zgody właściwego organu krajowego (w Polsce – KNF).

Ideą systemu pilotażowego są sygnalizowane powyżej rozwiązania, które pozwalają na tymczasowe odstępstwo od przepisów regulujących obrót instrumentami finansowymi (po spełnieniu warunków opisanych w projekcie Rozporządzenia Pilotażowego DLT), w tym:

1. dopuszczenie jako uczestników lub członków MTF DLT – na wniosek operatora MTF DLT i za zgodą właściwego organu krajowego – również osób fizycznych i prawnych niebędących firmami inwestycyjnymi lub instytucjami kredytowymi, z możliwością handlu na ich własny rachunek (o ile spełniają kryteria opisane w projekcie Rozporządzenia Pilotażowego DLT);
2. wyłączenie operatora MTF DLT oraz uczestników MTF DLT z obowiązku raportowania do organu nadzoru o transakcjach zgodnie z art. 26 MiFIR [4]. Wyłączenie ze wspomnianego obowiązku ma następować na wniosek operatora MTF DLT złożony właściwemu organowi nadzoru.

Zgodnie z projektem, instrumentami finansowymi obsługiwanymi przez infrastrukturę rynkową DLT będą mogły być przede wszystkim akcje, obligacje, instrumenty rynku pieniężnego oraz tytuły uczestnictwa w podmiotach zbiorowego inwestowania w rozumieniu MiFID II, o ile ich emitenci spełniać będę kryteria ilościowe określone w projekcie Rozporządzenia Pilotażowego DLT.

Zgodnie z założeniami, opisany system pilotażowy ma obowiązywać przez trzy lata, a następnie Komisja Europejska, w oparciu o opinię ESMA, powinna przedstawić Radzie i Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie zawierające propozycję odpowiednio jego przedłużenia na kolejne 3 lata, modyfikacji, zakończenia lub przekształcenia w stałe zasady, na jakich działać mają podmioty objęte regulacją (w zależności od efektów analizy dotychczasowej praktyki).

Jak wspomniano powyżej, przyjęcie Rozporządzenia Pilotażowego DLT przez Parlament Europejski planowane jest na posiedzeniu w dniu 23 marca 2022 r. Po przyjęciu aktu przez Parlament Europejski, kolejnym krokiem będzie przyjęcie przez Radę Unii Europejskiej, a następnie publikacja w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Zgodnie z samym projektem, wejście aktu w życie ma nastąpić po 20 dniach od jego publikacji, a rozpoczęcie stosowania na terytorium UE po 9 miesiącach od dnia wejścia w życie.

Czym jest digital finance package?

W dniu 24 września 2020 r. Komisja Europejska opublikowała pakiet regulacji z zakresu tzw. cyfrowych finansów (digital finance package), zawierający w szczególności projekty:

1. rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów („Rozporządzenie MiCA”);
2. Rozporządzenia Pilotażowego DLT;
3. rozporządzenia w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej („Rozporządzenie DORA”).

Podstawowym aktem prawnym dla rynku kryptoaktywów w UE ma być Rozporządzenie MiCA. Akt ma regulować działalność emitentów kryptoaktywów oraz podmiotów świadczących usługi związane z kryptoaktywami takie, jak:

• prowadzenie platformy obrotu kryptoaktywami,
• przechowywanie kryptoaktywów i zarządzanie nimi w imieniu osób trzecich,
• wykonywanie lub przyjmowanie i przekazywanie zleceń w zakresie kryptoaktywów oraz
• doradztwo w zakresie kryptoaktywów.

Celem Rozporządzenia MiCA ma być stworzenie jednolitych ram prawnych na przestrzeni całej UE dla obrotu kryptoaktywami, które nie stanowią instrumentów finansowych ani pieniądza elektronicznego i które w związku z powyższym nie podlegają w chwili obecnej regulacjom zapewniającym przejrzystość rynku i ochronę inwestora.

Rozporządzenie DORA, zgodnie z założeniami, obejmować ma swoją regulacją podmioty regulowane działające na rynku finansowym (w tym banki, firmy inwestycyjne oraz zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi), w celu zagwarantowania ciągłości działania oraz utrzymania jakości świadczonych usług w obliczu zakłóceń wpływających na technologie informacyjne i telekomunikacyjne. Rozporządzenie DORA ma stworzyć ramy regulacyjne, dzięki którym wspomniane podmioty zostaną uodpornione na wszelkiego rodzaju zakłócenia i „cyberzagrożenia”.

W przypadku Rozporządzenia MiCA oraz Rozporządzenia DORA, postęp prac legislacyjnych nie jest tak zaawansowany jak w przypadku Rozporządzenia Pilotażowego DLT – wciąż trwają negocjacje ich treści pomiędzy Parlamentem Europejskim a Radą Unii Europejskiej.

Nadzór merytoryczny nad tekstem: mec. Ewa Mazurkiewicz, Partner.

Przypisy:

[1] Europejskie Urzędy Nadzoru składają się z trzech instytucji – Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA) oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA).

[2] https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/library/esa_2022_15_joint_esas_warning_on_crypto-assets.pdf

[3] DLT – technologia rozproszonego rejestru, służąca do ewidencjowania oraz weryfikowania własności aktywów na podstawie bazy zaszyfrowanych danych transakcyjnych, która nie jest zapisana na jednym, centralnym urządzeniu, ale rozłożona pomiędzy wiele urządzeń.

[4] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 („MiFIR”).

Napisz do autorów: