Ochrona polskich podmiotów przed wrogimi przejęciami

Ochrona polskich podmiotów przed wrogimi przejęciami

utworzone przez | 24 maja, 2020 | COVID-19

Czytaj: 7 min

nadzór merytoryczny: Agnieszka Kołodziej-Arendarska, Senior Associate  
Stan aktualny na dzień 24 maja 2020 r. 

Trwają prace legislacyjne nad kolejnymi rozwiązaniami w ramach tzw. tarczy antykryzysowej. Roboczym terminem – „tarcza 4.0” określany jest projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw („Projekt”).

Projekt wprowadza istotne zmiany do ustawy z dnia 24 lipca 2015 roku o kontroli niektórych inwestycji (Dz. U. z 2020 r. poz. 117 i 284), w związku z sytuacją wywołaną COVID-19. Projekt reguluje zasady i tryb kontroli inwestycji skutkujących nabyciem lub osiągnięciem znaczącego uczestnictwa lub nabyciem dominacji nad podmiotem objętym ochroną oraz sankcje za naruszenie obowiązków wynikających ze znowelizowanych przepisów. Celem mechanizmu kontroli inwestycji dotyczących podmiotów objętych ochroną jest ochrona porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego.

PODMIOTY OBJĘTE OCHRONĄ

Zgodnie z Projektem, podmiotami objętymi ochroną są przedsiębiorcy z siedzibą w Rzeczypospolitej Polskiej:

  1. będący spółką publiczną w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych;
  2. posiadający mienie, które zostało ujawnione w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej, o którym mowa w ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym, lub
  3. którzy opracowują lub modyfikują oprogramowanie dla podmiotów strategicznych, a także zajmujących się produkcją urządzeń, systemów, instrumentów wykorzystywanych m.in. do obsługi szpitali, sprzedaży leków, transportu, zaopatrzenia w żywność czy gromadzenia lub przetwarzania danych w chmurze obliczeniowej, lub
  4. którzy prowadzą działalność, której przedmiotem jest: (i) wytwarzanie energii elektrycznej, (ii) produkcja benzyn silnikowych lub oleju napędowego, (iii) transport rurociągowy ropy naftowej, benzyn silnikowych lub oleju napędowego, (iv) magazynowanie i przechowywanie benzyn silnikowych, oleju napędowego, gazu ziemnego, (v) podziemne magazynowanie ropy naftowej lub gazu ziemnego, (vi) produkcja chemikaliów, nawozów oraz wyrobów chemicznych, (vii) wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, (viii) regazyfikacja lub skraplanie gazu ziemnego, (ix) przeładunek ropy naftowej i jej produktów w portach morskich, (x) dystrybucja gazu ziemnego lub energii elektrycznej, (xi) przeładunek w portach o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, (xii) działalność telekomunikacyjna, (xiii) przesyłanie paliw gazowych, (xiv) produkcja renu, (xv) wydobywanie i przerób rud metali wykorzystywanych do wytwarzania materiałów wybuchowych, broni i amunicji oraz wyrobów i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, (xvi) produkcja urządzeń, instrumentów oraz wyrobów medycznych, (xvii) produkcja leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych, (xviii) obrót paliwami gazowymi i gazem z zagranicą, (xix) wytwarzanie lub przesyłanie lub dystrybucja ciepła, (xx) przeładunek w portach śródlądowych, lub (xxi) przetwórstwo mięsa, mleka, zbóż oraz owoców i warzyw.

Ochroną są objęci przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców, przez których należy rozumieć osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonujący działalność gospodarczą.

Projekt jednocześnie wskazuje, że podmioty, o których mowa w punktach (1)-(4) powyżej są objęte ochroną, jeżeli przychód ze sprzedaży i usług przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych, poprzedzających zgłoszenie, o równowartość 10.000.000 euro. Ponadto, Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, określić dalsze wyłączenia spod ochrony podmiotów, o których mowa w punktach (1)-(4), uwzględniając sytuację wywołaną COVID-19 oraz cele mechanizmu kontroli.

PODMIOTY ZOBOWIĄZANE DO ZAWIADOMIENIA PREZESA URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW O PLANOWANEJ TRANSAKCJI DOTYCZĄCEJ PODMIOTU OBJĘTEGO OCHRONĄ

Podmiot, który:

  1. zamierza nabyć lub osiągnąć znaczące uczestnictwo albo
  2. nabyć dominację albo
  3. nabył lub osiągnął znaczące uczestnictwo albo nabył dominację

w podmiotach objętych ochroną na podstawie Projektu, jest obowiązany złożyć organowi kontroli, tj. Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, uprzednie zawiadomienie o zamiarze jego dokonania.

Obowiązek zawiadomienia, powstaje w przypadku, w którym podmiot planujący transakcję związaną z podmiotem objętym ochroną na podstawie Projektu:

  1. nie posiada obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym – w przypadku osób fizycznych, albo
  2. nie posiada lub nie posiadał od co najmniej dwóch lat od dnia poprzedzającego zgłoszenie – siedziby na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym – w przypadku podmiotów innych niż osoby fizyczne.

Zgodnie z Projektem, przez znaczące uczestnictwo rozumie się sytuację umożliwiającą wywieranie wpływu na działalność podmiotu przez: (i) posiadanie udziałów albo akcji reprezentujących co najmniej 20% ogólnej liczby głosów, albo (ii) posiadanie udziału kapitałowego w spółce osobowej o wartości wynoszącej co najmniej 20% wartości wszystkich wkładów wniesionych do tej spółki, lub (iii) posiadanie udziału w zyskach innego podmiotu wynoszącego co najmniej 20%.

Z nabyciem dominacji mamy natomiast do czynienia w przypadku uzyskania statusu podmiotu dominującego w rozumieniu Projektu wobec podmiotu objętego ochroną, w szczególności przez (i) nabycie udziałów albo akcji, (ii) nabycie praw z udziałów albo akcji, (iii) objęcie udziałów albo akcji, (iv) lub na podstawie umowy przewidującej zarządzanie tym podmiotem lub przekazywanie zysku przez ten podmiot.

Przez nabycie lub osiągnięcie znaczącego uczestnictwa należy rozumieć, m.in. uzyskanie znaczącego uczestnictwa w podmiocie objętym ochroną przez nabycie udziałów albo akcji lub praw z udziałów albo akcji albo objęcie udziałów albo akcji, lub osiągnięcie lub przekroczenie odpowiednio progu 20% i 40% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym podmiotu objętego ochroną, udziału w zyskach podmiotu objętego ochroną lub udziału kapitałowego w spółce osobowej będącej podmiotem objętym ochroną w odniesieniu do wartości wszystkich wkładów wniesionych do tej spółki przez nabycie udziałów albo akcji lub praw z udziałów albo akcji albo objęcie udziałów albo akcji, lub nabycie lub wydzierżawienie od podmiotu objętego ochroną przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Projekt posługuje się również terminem pośredniego nabycia, przez które należy rozumieć nabycie lub osiągnięcie znaczącego uczestnictwa albo nabycie dominacji, w szczególności: (i) przez podmiot zależny, w tym również na podstawie porozumień zawartych z podmiotem dominującym albo podmiotem zależnym od takiego podmiotu (ii) przez podmiot, którego statut albo inny akt regulujący jego funkcjonowanie zawiera postanowienia dotyczące prawa do jego majątku w razie rozwiązania podmiotu albo innej formy jego ustania, w tym prawa do dysponowania tym majątkiem bez jego nabycia (iii) w imieniu własnym, ale na zlecenie innego podmiotu, w tym w ramach wykonywania umowy o zarządzanie portfelem w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (iv) przez podmiot, z którym inny podmiot zawarł umowę, której przedmiotem jest przekazanie uprawnień do wykonywania prawa głosu, bądź innych uprawnień do udziałów, akcji albo innych praw udziałowych lub praw z udziałów, akcji albo innych praw udziałowych podmiotu objętego ochroną (v) przez grupę dwóch lub więcej osób, jeżeli chociażby jedną z tych osób jest podmiot, z którym inny podmiot zawarł umowę, dotyczącą nabywania udziałów albo akcji podmiotu objętego ochroną, bądź choćby nabywania udziałów albo akcji lub składników majątku przedsiębiorców z siedzibą w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli przedmiotem tej umowy jest przekazanie uprawnień do wykonywania prawa głosu, bądź innych uprawnień do udziałów albo akcji lub praw z udziałów albo akcji przedsiębiorców z siedzibą w Rzeczypospolitej Polskiej (vi) przez podmiot działający na podstawie pisemnego lub ustnego porozumienia dotyczącego nabywania przez strony takiego porozumienia udziałów albo akcji lub składników majątku podmiotu objętego ochroną lub nabywania udziałów albo akcji lub składników majątku przedsiębiorców z siedzibą w Rzeczypospolitej Polskiej.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie mógł wszcząć wstępne postępowanie sprawdzające z urzędu w przypadku zamiaru nabycia lub osiągnięcia albo nabycia lub osiągnięcia znaczącego uczestnictwa albo zamiaru nabycia dominacji albo nabycia dominacji przez podmiot posiadający obywatelstwo państwa członkowskiego albo posiadający siedzibę na terytorium państwa członkowskiego, jeżeli istnieją przesłanki wskazujące na nadużycie lub obejście prawa, w szczególności w celu uniknięcia powstania obowiązku zawiadomienia lub w celu uniknięcia wszczęcia wstępnego postępowania sprawdzającego. Projekt określa również katalog przesłanek wskazujących na nadużycie lub obejście prawa, które obejmować mogą w szczególności przypadki, w których podmiot nabywający lub osiągający znaczące uczestnictwo albo nabywający dominację faktycznie nie prowadzi działalności gospodarczej w imieniu własnym w zakresie innym niż czynności związane z nabyciem lub osiągnięciem znaczącego uczestnictwa albo nabyciem dominacji, lub nie posiada trwałego przedsiębiorstwa, biura lub personelu na terytorium państwa członkowskiego. Istotne przy tym jest, że w świetle Projektu spółki zależne od podmiotu rozważającego transakcję dotyczącą podmiotu podlegającego ochronie lub jego oddziały lub przedstawicielstwa będą uznawane za podmioty nie mające swojej siedziby na terytorium państwa członkowskiego.

Mając na uwadze szeroki katalog przypadków, do których mogą mieć zastosowanie obowiązki określone w Projekcie, każdy podmiot rozważający nabycie lub osiągnięcie znaczącego uczestnictwa albo nabycie dominacji nad podmiotem podlegającym ochronie, powinien poddać szczegółowej analizie swoją sytuację prawną i ustalić, czy jest adresatem obowiązków wynikających z Projektu.

POSTĘPOWANIE PRZED PREZESEM URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

Podmiot składający zawiadomienie, zobowiązany jest do przekazania Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów szeregu informacji dodatkowych, takich jak np. stan posiadania akcji, udziałów, praw z akcji lub udziałów podmiotu objętego ochroną, zarówno swój, jak i podmiotów dominujących, sposób i źródła finansowania planowanej transakcji, a także informacji dotyczących planów inwestycyjnych, długoterminowych planów działalności, przewidywanych zmianach organizacji podmiotu objętego ochroną, finansowaniu jego działalności, polityce dywidendowej oraz polityce zatrudnienia.

Po otrzymaniu zawiadomienia od podmiotu zainteresowanego transakcją dotyczącą podmiotu objętego ochroną na podstawie Projektu, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczyna wstępne postępowanie sprawdzające. W terminie 30 dni roboczych od dnia jego wszczęcia wydaje decyzję o odmowie wszczęcia postępowania kontrolnego i braku sprzeciwu wobec planowanej transakcji albo postanowienie o wszczęciu postępowania kontrolnego, jeżeli podmiot składający zawiadomienie nie uzupełnił braków formalnych lub nie złożył informacji lub dokumentów na wezwanie organu kontroli lub istnieją przesłanki uzasadniające dalsze badanie zgłoszonego zamiaru transakcji z punktu widzenia bezpieczeństwa publicznego lub porządku publicznego.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w drodze decyzji administracyjnej wydanej nie później niż w terminie 120 dni od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego sprzeciwia się wobec nabycia lub osiągnięcia znaczącego uczestnictwa albo nabycia dominacji nad podmiotem objętym ochroną, w tym także w przypadku nabycia pośredniego w sytuacji, gdy w związku z transakcją istnieje przynajmniej potencjalne zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego Rzeczypospolitej Polskiej lub zdrowia publicznego w Rzeczypospolitej Polskiej lub w przypadku braku możliwości ustalenia, czy nabywca posiada obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej – w przypadku osób fizycznych albo posiada lub posiadał od co najmniej dwóch lat od dnia poprzedzającego zgłoszenie siedziby na terytorium państwa członkowskiego lub strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym – w przypadku podmiotów innych niż osoby fizyczne.

Podmiot składający zawiadomienie jest obowiązany do wstrzymania się od dokonania czynności objętej zawiadomieniem do czasu rozpoznania sprawy przez organ kontroli. Transakcja objęta zawiadomieniem może być dokonana pod warunkiem braku zgłoszenia sprzeciwu przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

SANKCJE

W Projekcie nie zabrakło również sankcji za naruszenie przewidzianych w nim obowiązków. Nabycie lub osiągnięcie znaczącego uczestnictwa albo nabycie dominacji w podmiocie objętym ochroną dokonane bez złożenia zawiadomienia do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów albo pomimo wydania decyzji o sprzeciwie jest nieważne. Dokonanie transakcji bez złożenia zawiadomienia do organu kontroli skutkuje grzywną do 50.000.000 zł albo karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom łącznie. Przewidzianym w Projekcie karom podlegają podmioty, które dokonują transakcji, a także osoby działające w imieniu lub interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Podmioty zobowiązane z ustawy lub umowy do zajmowania się sprawami podmiotu zależnego, które wiedząc o dokonanym nabyciu nie złożyły zawiadomienia, a także podmioty wykonujące prawa z udziałów albo akcji w imieniu podmiotu, który mimo obowiązku nie dokonał zawiadomienia o osiągnięciu znaczącego uczestnictwa w podmiocie objętym ochroną, jeżeli o tej okoliczności wiedział albo mógł się dowiedzieć na podstawie danych udostępnianych na podstawie ustawy podlegają grzywnie do 5.000.000 zł albo karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom łącznie.

Przepisy Projektu zmieniające ustawę o kontroli niektórych inwestycji mają wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia i nie będą miały zastosowania do przypadków nabycia lub osiągnięcia znaczącego uczestnictwa albo nabycia dominacji, które miały miejsce przed dniem wejścia w życie Projektu. Przepisy Projektu nakładające obowiązek zawiadomienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o planowanej transakcji mają utracić moc po upływie 24 miesięcy od dnia ich wejścia w życie. Przepisy przewidujące sankcję za naruszenie obowiązków wprowadzonych Projektem będą miały zastosowanie do czynów w okresie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie Projektu.

ETAP LEGISLACYJNY

Zgodnie z informacjami dostępnymi na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji oraz Sejmu, w dniu 22 maja 2020 roku, Projekt wpłynął do Sejmu oraz został skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu. Projekt otrzymał numer druku sejmowego 382. W dniach 27-29 maja 2020 roku zaplanowane jest 12. posiedzenie Sejmu. Planowany na dzień 27 maja 2020 roku porządek dzienny obrad Sejmu może zostać uzupełniony o pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Marta Szczawińska-Pogorzelska SPCG

Marta Szczawińska-Pogorzelska

radca prawny
Associate

Pandemia koronawirusa a obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości

Pandemia koronawirusa a obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości

utworzone przez | 8 maja, 2020 | COVID-19

Czytaj: 3 min

współpraca: dr Tomasz Spyra – Partner, dr Jakub Górski – Partner  
Stan aktualny na dzień 30 kwietnia 2020 r. 

Przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 („Tarcza 2.0.”) wprowadzają istotne zmiany w zakresie terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w przypadku, gdy stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19.

Dotychczasowy stan prawny

Prawo upadłościowe nakłada na członków zarządu niewypłacalnych spółek prawa handlowego obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości (tak: art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe („Prawo Upadłościowe”)). Ustalenie czasu włPrawo Upadłościowea wniosku o ogłoszenie upadłości i jego skuteczne złożenie jest kluczowe dla uniknięcia odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania cywilnoprawne i publicznoprawne spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 299 § 1 i 2 k.s.h.), odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółek kapitałowych (art. 116 Ordynacji Podatkowej), czy wreszcie odpowiedzialności odszkodowawczej osób reprezentujących niewypłacalną spółkę prawa handlowego względem jej wierzycieli z art. 21 ust. 3 Prawa Upadłościowego. Brak zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie może również aktualizować odpowiedzialność karną członka zarządu spółki kapitałowej z art. 586 k.s.h., jak również stanowić podstawę orzeczenia o pozbawieniu prawa prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia niektórych funkcji na okres od jednego do dziesięciu lat (art. 373 i n. Prawa Upadłościowego).

Co zmienia Tarcza 2.0.?

W dniu 18 kwietnia 2020 r. wszedł w życie przepis art. 15zzra ust. 1 Tarczy 2.0., zgodnie z którym bieg trzydziestodniowego terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie rozpoczął się, a rozpoczęty uległ przerwaniu, jeżeli:

  • podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a
  • stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19.

Stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 został wprowadzony na terenie kraju od 14 marca 2020 r., zaś stan epidemii obowiązuję od 20 marca 2020 r. Pomimo, że analizowany przepis art. 15zzra ust. 1 Tarczy 2.0. wszedł w życie w dniu 18 kwietnia 2020 r. (art. 118 Tarczy 2.0.), to uwzględniając cel wprowadzanych przepisów (ratio legis ustawy) oraz jego warstwę literalną należy uznać, że bieg terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie rozpoczął się, a rozpoczęty uległ przerwaniu już z dniem 14 marca 2020 r., a nie od dnia wejścia w życie Tarczy 2.0. Po odwołaniu wyżej wymienionych stanów termin trzydziestodniowy biegnie na nowo.

Podstawowym warunkiem skorzystania przez niewypłacalnego przedsiębiorcę z analizowanej regulacji jest powstanie stanu niewypłacalności z powodu COVID-19. Ustalenie tego może w praktyce być utrudnione. Złożoność i dynamiczny charakter współczesnych stosunków gospodarczych sprawia, że stan niewypłacalności jest zazwyczaj następstwem wielu zdarzeń i okoliczności, które wzajemnie na siebie wpływają. Dodatkowo, negatywne skutki ekonomiczne dla przedsiębiorców wynikające z rozprzestrzenia się wirusa SARS-CoV-2 ujawniły się w pewnych branżach już w pierwszych dniach po wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego (np. branża hotelarska), podczas gdy w innych mogą one być zauważalne dopiero wraz z upływem czasu (np. branża deweloperska). Już w przeszłości istotne praktyczne problemy dla kadry zarządzającej przedsiębiorstwa miało ustalenie momentu powstania stanu niewypłacalności. W tym momencie należy również odpowiedzieć sobie na dodatkowe pytanie, czy utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych powstała z powodu COVID-19. Szczególnie problematyczne może być to w sytuacji, gdy problemy finansowe spółki istniały jeszcze przed wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego.

Nowe domniemanie prawne

Uwzględniając powyższe wątpliwości oraz dążąc do zapewnienia członkom zarządów niewypłacalnych spółek większej ochrony ustawodawca zdecydował się wprowadzić dodatkowe domniemanie prawne. Zgodnie z art. 15zzra ust. 1 zd. 3 Tarczy 2.0, jeżeli stan niewypłacalności powstał w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 domniemywa się, że zaistniał z powodu COVID-19. Praktyczne wątpliwości może budzić fakt, że stan niewypłacalności uzasadniający ogłoszenie upadłości spółki powinien się charakteryzować pewną trwałością. Oceniając spełnienie podstaw do ogłoszenia upadłości spółek kapitałowych badamy stan niewypłacalności przy wykorzystaniu dwóch testów: płynnościowego (art. 11 ust. 1 Prawa Upadłościowego) i bilansowego (art. 11 ust. 2 Prawa Upadłościowego). Spełnienie przesłanki bilansowej wymaga trwania stanu nadmiernego zadłużenia „przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące”. Z kolei przesłanka płynnościowa wymaga, aby opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekraczało trzy miesiące. Za celową należy zatem ocenić zmianę analizowanego przepisu w ten sposób, aby bieg trzydziestodniowego terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie rozpoczynał się, jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała również w pierwszym okresie po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.

Należy również podkreślić, że wprowadzone przez ustawodawcę domniemanie jest wzruszalne i może zostać obalone w toku postępowania sądowego. Dla przykładu, wierzyciel niewypłacalnej spółki może w toku procesu wytoczonego na podstawie art. 299 k.s.h. skutecznie wykazać za pomocą wszelkich dostępnych mu środków dowodowych, że stan niewypłacalności przedsiębiorcy powstał w następstwie innych okoliczności niż pandemia wywołana COVID-19. Przepisy Tarczy 2.0. zostały bowiem ustanowione w określonym celu, tj. ochrony przedsiębiorców w związku ze szczególną sytuacją epidemiologiczną i nie mogą być wykorzystywane do ochrony nierzetelnie postępujących członków zarządów spółek handlowych, którzy swoim zachowaniem narażają wierzycieli na niemożność zaspokojenia ich należności.

NAPISZ DO AUTORA:

Paweł Łękawski

radca prawny
Associate

Stosowanie rozwiązań z tarczy antykryzysowej wobec pracowników cudzoziemców – najnowsza interpretacja MRPiPS

Stosowanie rozwiązań z tarczy antykryzysowej wobec pracowników cudzoziemców – najnowsza interpretacja MRPiPS

utworzone przez | 8 maja, 2020 | COVID-19, LABOUR LAW

Czytaj: 3 min

współpraca redakcyjna i nadzór merytoryczny: mec. Adam Kostrzewa, Partner 

 

Tarcza antykryzysowa przewiduje wiele rozwiązań pomocowych dla pracodawców. Część z nich opiera się na stosowania szczególnych narzędzi prawa pracy umożliwiających zmianę warunków wykonywania pracy przez pracowników lub osoby podobnie traktowane.

W praktyce pojawiły się jednak wątpliwości, czy rozwiązania te mogą być stosowane wobec pracowników cudzoziemców. Dotarliśmy do interpretacji Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, która te wątpliwości w sposób korzystny dla pracodawców rozwiewa.

Ministerstwo odniosło się w niej  do możliwości objęcia poniższymi rozwiązaniami pomocowymi cudzoziemców:

  • zawieranym na podstawie art. 15g specustawy porozumieniem dotyczącym objęcia pracowników przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy;
  • rozwiązań z art. 15x dla przedsiębiorstw o znaczeniu krytycznym (możliwość zmiany systemu lub rozkładu czasu pracy pracowników oraz polecenia świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych, a po wejściu w życiu tarczy 2.0 również możliwość zobowiązania pracownika do dyżurowania w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, możliwość polecenia pracownikowi realizowania prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę;
  • zawieranym na podstawie art. 15zf specustawy porozumieniem o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami.

Wątpliwości dotyczące możliwości objęcia cudzoziemców powyższymi rozwiązaniami wynikały z  przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Wymagają one, aby wykonywanie pracy przez cudzoziemca odbywało się na warunkach określonych w zezwoleniu na pracę lub oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Poza wyjątkami przewidzianymi w ustawie niedopuszczalne jest powierzanie pracy na warunkach innych niż te wynikające z dokumentów. Zastosowanie rozwiązań tarczy antykryzysowej ingerowałoby zaś w treść tych dokumentów bez ich uprzedniej zmiany oraz skutkowałoby naruszeniem przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Takie działanie mogłoby zaś narazić pracodawców na dodatkową odpowiedzialność o której mowa w przepisach tej ustawy.

Podobne problemy pojawiły się na gruncie przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, które wymagają zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę lub zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji m.in. w celu obniżenia cudzoziemcowi wynagrodzenia.

Z jednej strony objęcie cudzoziemców powyższymi rozwiązaniami wydawało się prima facie sprzeczne z przepisami powyższych ustaw. Z drugiej zaś strony, na przykładzie art. 15g wskazywano, że nie objęcie tych pracowników porozumieniem i nie uzyskanie za nich dofinansowań mogłoby nosić znamiona nierównego traktowania w kontekście ochrony ich miejsc pracy. Choćby z tego względu, że wobec grupy cudzoziemców nie objętych porozumieniem nie  obowiązywałby również zakaz wypowiadania im umów w okresie pobierania dofinansowania.

W piśmie Ministerstwa (sygn. DRP-VIII.0211.101.2020.MP), z którym mieliśmy okazje się zapoznać wątpliwości te zostały rozstrzygnięte. Ministerstwo wskazało wprost, że powyższe rozwiązania nie wyłączają (i nie powinny wyłączać) przypadków, w których pracownikiem jest cudzoziemiec. Dodatkowo Ministerstwo wskazało, że: „zmiana warunków pracy cudzoziemców na takich samych zasadach, jakie dotyczą obywateli polskich, jest zgodna z prawem i interesem społecznym, a zatem stosowanie sankcji przewidzianych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, związanych z wykonywaniem pracy na warunkach niezgodnych z zezwoleniem lub oświadczeniem (uchylenie zezwolenia na pracę oraz kara grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł), byłoby niezgodne z intencją ustawodawcy.” Dodatkowo podkreślono, że : Zmiana warunków pracy na zasadach określonych specustawą nie może być uznana za czyn społecznie szkodliwy, którego sprawcy można by przypisać winę. Z tych powodów, w opinii Ministerstwa Rodziny, Pracy  i Polityki Społecznej, pracodawca dokonujący takiej zmiany nie podlega odpowiedzialności za wykroczenie.

Jednocześnie Ministerstwo poinformowało, że rozważane jest zgłoszenie inicjatywy legislacyjnej w celu rozwiązania problemu niespójności przepisów z jednej strony oraz ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy  i ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z drugiej strony.

Takie samo stanowisko odnośnie rozwiązania z art. 15g zajmują Wojewódzkie Urzędy Pracy.

Piotr Piotrowski

adwokat
Associate

NAPISZ DO AUTORA:

Adam Kostrzewa

adwokat
Partner

Pin It on Pinterest