Tarcza 2.0 uchwalona, Tarcza 1.0 wdrażana – instrumenty wsparcia dla przedsiębiorców

Tarcza 2.0 uchwalona, Tarcza 1.0 wdrażana – instrumenty wsparcia dla przedsiębiorców

utworzone przez | 17 kwietnia, 2020 | COVID-19, LABOUR LAW, TAX LAW

Czytaj: 9 min

współpraca: mec. Adam Kostrzewa, Partner

stan aktualny na 17.04.2020 r., godz. 11:05 

Ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju stworzyła ogólne ramy prawne dla wdrożenia programów finansowania przedsiębiorców. Rząd opracował dwa takie programy: „Tarcza Finansowa PFR dla Małych i Średnich Firm” oraz „Tarcza Finansowa PFR dla Dużych Firm”. Do uruchomienia programów konieczna jest zgoda Komisji Europejskiej, jednak Polski Fundusz Rozwoju udostępnił już najważniejsze informacje dotyczące formy i warunków udzielenia finansowania na ich podstawie. Ponadto Sejm uchwalił właśnie ustawę o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, która pozwala na udzielanie wsparcia przez Agencję Rozwoju Przemysłu.

 1. INSTRUMENTY WSPARCIA W USTAWIE ANTYKRYZYSOWEJ 2.0.

W nowo uchwalonej ustawie o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 przewidziano wsparcie realizowane przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A.Ustawa określa ramy wsparcia niezbędnego dla utrzymania i kontynuacji prowadzonej działalności gospodarczej, zagrożonej na skutek ekonomicznych następstw zakazów oraz ograniczeń wprowadzonych w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzeniania się choroby wywołanej tym wirusem, aczkolwiek należy przyznać, iż przepisy mają nader ogólny charakter i wszelkich dalszych szczegółowych rozwiązań trzeba poszukiwać już we wskazanej powyżej Agencji.

Wsparcie może być przyznane m.in. w formie pożyczek, gwarancji lub poręczenia oraz leasingu lub innych instrumentów związanych z finansowaniem prowadzonej działalności gospodarczej, na warunkach rynkowych, a także w formie innych zwrotnych finansowych instrumentów dłużnych.

Wsparcie będzie udzielane przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. lub jej spółkę zależną, na podstawie umowy, określającej cel tego wsparcia. Nie będzie ono mogło zostać przeznaczone na regulowanie zobowiązań wobec wspólników, akcjonariuszy, członków rodziny oraz osób bliskich beneficjentów.

Aktualnie na swojej stronie internetowej Agencja Rozwoju Przemysłu oferuje leasing operacyjny i pożyczki obrotowe na finansowanie deficytu w kapitale obrotowym lub na wypłatę wynagrodzeń. Są one adresowane do małych i średnich przedsiębiorców. Więcej szczegółowych na temat warunków finansowania można znaleźć tutaj.

Wkrótce mają zostać opublikowane wzory wniosków o przyznanie pomocy w tej formie.

2. INSTRUMENTY WSPARCIA OFEROWANE PRZEZ POLSKI FUNDUSZ ROZWOJU

Poza wsparciem wynikającym z uchwalonej ustawy antykryzysowej 2.0 są już przygotowywane instrumenty wsparcia z drugiej agencji rządowej tj. Polskiego Funduszu Rozwoju. Wsparcie dla małych i średnich firm przez PFR w łącznej kwocie 75 mld zł ma mieć postać subwencji kompensujących szkody wynikające z epidemii Covid-19. Natomiast wsparcie dla dużych firm w łącznej kwocie 25 mld zł będzie realizowane w zróżnicowanych formach: odpłatnego, zwrotnego finansowania płynnościowego, finansowania preferencyjnego obejmującego częściowe umorzenie wsparcia, a także finansowania inwestycyjnego z wykorzystaniem instrumentów kapitałowych.

Tarcza Finansowa PFR dla Małych i Średnich Firm

Program jest adresowany do mikro, małych i średnich przedsiębiorców, tj. zatrudniających do 249 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50.000.000 EUR lub suma bilansowa nie przekracza 43.000.000 EUR.

Warunki otrzymania finansowania

Beneficjentami programu mogą być przedsiębiorcy spełniający następujące warunki:

  • odnotowali spadek obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) o co najmniej 25% w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku, w związku zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek Covid-19;
  • nie zostało wobec nich otwarte postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne na podstawie ustawy Prawo upadłościowe oraz postępowanie restrukturyzacyjne na podstawie ustawy Prawo restrukturyzacyjne;
  • prowadzili działalność na dzień 31 grudnia 2019 r.;
  • na dzień 31 grudnia 2019 r. lub na dzień udzielenia finansowania nie zalegali z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenia społeczne, przy czym rozłożenie na raty lub jej odroczenie nie jest uznawane za zaległość;
  • nie prowadzą działalności w zakresie produkcji i handlu bronią oraz amunicją, produktów lub usług, które mogą skutkować ograniczaniem bądź naruszaniem wolności indywidualnych lub/oraz praw człowieka, a także obszarów wątpliwych z powodów etyczno-moralnych, np. przeprowadzania eksperymentów na zwierzętach, hazardu i powiązanych aktywności, produkcji i dystrybucji wyrobów tytoniowych i podobnego typu używek, produkcji i dystrybucji środków odurzających;

Sformułowany został jeszcze jeden, w wielu przypadkach kluczowy warunek. Zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie internetowej Polskiego Funduszu Rozwoju, beneficjentem programu będzie mógł zostać „Beneficjent rzeczywisty, w rozumieniu (…) ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, korzystający z wsparcia finansowego w ramach programu, posiadający rezydencję podatkową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i rozliczający podatki za ostatnie 2 lata obrotowe (jeżeli dotyczy) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. Sposób sformułowania tego warunku pozostawia wątpliwość, czy z finansowania będą wyłączone podmioty, których beneficjenci rzeczywiści nie są polskimi rezydentami podatkowymi, czy tylko takie, które same nie mają statusu rezydenta. Przyjęcie pierwszej z tych możliwych interpretacji uniemożliwiałoby otrzymanie dofinansowania wielu podmiotom z kapitałem zagranicznym. Jak wynika z informacji medialnych, taka była intencja rządu. Nie wiadomo jednak, czy Komisja Europejska wyrazi zgodę na wdrożenie programu zawierającego takiego ograniczenie.

Odejście od kryterium rezydencji podatkowej beneficjenta rzeczywistego podmiotu wnioskującego o otrzymanie finansowanie ma być możliwe w dwóch przypadkach:

  • w sytuacji zobowiązania beneficjenta programu do przeniesienia rezydencji podatkowej na terytorium Polski w terminie do 9 miesięcy od dnia udzielenia finansowania w ramach programu lub
  • w przypadku przedsiębiorstw zagranicznych – jeżeli beneficjent finansowania podejmie się dodatkowych zobowiązań, np. inwestycyjnych, na podstawie indywidualnej zgody PFR.

Sposób składania wniosków zostanie określony przez Polski Fundusz Rozwoju we współpracy z Ministrem właściwym do spraw gospodarki oraz Ministrem właściwym do spraw finansów publicznych. Jak podaje PFR, Tarcza Finansowa dla Małych i Średnich Firm będzie obsługiwana za pośrednictwem systemów bankowości elektronicznej wybranych banków, których lista ma zostać opublikowana niebawem.

Formy finansowania

Finansowanie w ramach programu będzie mogło zostać udzielone w formie subwencji finansowej udzielonej na podstawie umowy z PFR. Procedura przyznania finansowania ma być uproszczona i zautomatyzowana; w szczególności nie będzie badana zdolność kredytowa wnioskodawcy. Proces wnioskowania ma się odbywać w drodze elektronicznej i na podstawie oświadczeń wnioskodawców.

Najistotniejsze warunki dofinansowania będą następujące:

  • środki powinny być przeznaczone na pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, z wyłączeniem przeznaczenia środków na nabycie (przejęcie) w sposób bezpośredni lub pośredni innego przedsiębiorcy;
  • subwencja będzie mogła zostać przeznaczona na przedterminową spłatę kredytów do maksymalnej wysokości 25% wartości subwencji;
  • środki nie będą mogły być przeznaczone na płatności do właściciela, do osób lub podmiotów powiązanych z właścicielem przedsiębiorstwa;
  • subwencja będzie podlegała zwrotowi na warunkach określonych w programie i umowie;
  • zwrot środków zostanie zabezpieczony.

Istotnym wyzwaniem może być udowodnienie prawidłowego przeznaczenia środków. Być może warunki programu, które powinny zostać opublikowane po ich zaakceptowaniu przez Komisję Europejską, będą zawierać szersze wyjaśnienia w tym zakresie.

Kwota wsparcia i warunki zwrotu subwencji dla mikroprzedsiębiorców

Maksymalna kwota subwencji finansowej dla mikrofirm będzie obliczana jako iloczyn liczby zatrudnionych oraz kwoty bazowej subwencji, która z kolei ma być uzależniona od wielkości spadku przychodów. Maksymalna wysokość subwencji dla mikroprzedsiębiorcy wyniesie 324.000 zł.

Kwota subwencji będzie podlegać zwrotowi, jednak kwota zwrotu będzie uzależniona od tego, czy beneficjent będzie prowadził działalność przez okres 12 miesięcy od otrzymania dofinansowania oraz czy i w jakim zakresie utrzyma on zatrudnienie. Zwrotowi będzie podlegać nie mniej niż 25% kwoty subwencji, przy czym w przypadku prowadzenia działalności i utrzymania zatrudnienia przez cały wymagany okres, pozostała kwota subwencji nie będzie podlegać zwrotowi. Umowa będzie mogła wskazywać dodatkowe warunki nieegzekwowania zwrotu.

Zwrot będzie realizowany w 24 równych miesięcznych ratach, rozpoczynając od 13 miesiąca kalendarzowego, licząc od pierwszego pełnego miesiąca kalendarzowego po dniu udzielenia subwencji finansowej.

Szczegółowe warunki zwrotu zostaną określone przez Polski Fundusz Rozwoju.

Kwota wsparcia i warunki zwrotu subwencji dla małych i średnich przedsiębiorców

Wielkość wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw będzie określana procentowo w relacji do poziomu przychodów w 2019 r. oraz ich spadku w związku z chorobą Covid-19 względem wartości za rok obrotowy 2019. Wartości subwencji finansowej mogą przyjąć 4%, 6% lub 8% wartości przychodów przy odpowiednio ich spadku o minimum 25%, 50% i 75%. Kwota subwencji nie będzie mogła przekroczyć 3.500.000 zł.

Kwota subwencji będzie podlegać zwrotowi, przy czym wysokość zwrotu będzie uzależniona od tego, czy beneficjent będzie prowadził działalność przez okres 12 miesięcy od otrzymania dofinansowania, czy i w jakim zakresie utrzyma on zatrudnienie oraz w jakiej wysokości poniesie stratę gotówkową na sprzedaży w okresie 12 miesięcy licząc od pierwszego miesiąca, w którym przedsiębiorca odnotował stratę po 1 lutego 2020 r. lub od miesiąca w którym udzielona została subwencja. Zwrotowi będzie podlegać nie mniej niż 25% kwoty subwencji. Jak wynika z wyjaśnień PFR, w przypadku prowadzenia działalności i utrzymania zatrudnienia przez cały wymagany okres oraz poniesienia straty przekraczającej 25% wartości subwencji, pozostała kwota subwencji nie będzie podlegać zwrotowi. Jednak wyjaśnienia te mogą budzić pewne wątpliwości, a to z uwagi na niejasne sformułowanie warunku poniesienia straty gotówkowej – jego dosłowna treść wskazuje na to, że nawet w przypadku straty przekraczającej 25% wartości subwencji, beneficjent będzie zobowiązany do zwrotu między 25 a 50% procent kwoty subwencji. Umowa będzie mogła wskazywać dodatkowe warunki nieegzekwowania zwrotu.

Podobnie jak w przypadku dofinansowania dla mikroprzedsiębiorców, zwrot będzie realizowany w 24 równych miesięcznych ratach, rozpoczynając od 13 miesiąca kalendarzowego, licząc od pierwszego pełnego miesiąca kalendarzowego po dniu udzielenia subwencji finansowej.

Tarcza Finansowa PFR dla Dużych Firm

Program jest adresowany do podmiotów, których zatrudnienie wynosi co najmniej 250 pracowników (całkowite zatrudnienie w grupie kapitałowej) oraz obrót przekracza 50.000.000 EUR lub suma bilansowa przekracza 43.000.000 EUR w ujęciu skonsolidowanym. Ponadto z programu będą mogły skorzystać małe i średnie przedsiębiorstwa, które zatrudniają od 10 do 249 pracowników, a ich roczny obrót nie przekracza 50.000.000 EUR lub suma bilansowa nie przekracza 43.000.000 EUR w ujęciu skonsolidowanym, o ile nie są beneficjentem programu Tarcza Finansowa dla MŚP w sytuacji, kiedy luka finansowania MŚP zgodnie z projekcjami finansowymi przekracza 3.500.000 mln zł oraz finansowanie dotyczy Programu Sektorowego w związku z Covid-19.

Warunki otrzymania finansowania

Beneficjentami programu mogą być przedsiębiorcy spełniający następujące warunki:

  • odnotowują spadek obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) o co najmniej 25% w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku w związku zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek Covid-19.
  • utracili zdolność produkcji lub świadczenia usług albo odbioru produktów lub usług przez zamawiających w związku z brakiem dostępności komponentów lub zasobów w związku z Covid-19;
  • nie otrzymują płatności z tytułu sprzedaży na skutek Covid-19 w kwocie przekraczającej 25% należności;
  • z powodu zakłóceń w funkcjonowaniu rynku finansowego nie mają dostępu do rynku kapitałowego lub limitów kredytowych w związku z nowymi kontraktami;
  • są uczestnikami Programów Sektorowych.

Nie jest jasne czy spełnione powinny być wszystkie powyższe warunki. Konstrukcja informacji PFR w tym zakresie wskazywałaby na to, że taki właśnie jest warunek przyznania dofinansowania. Jednak mając na uwadze cel programu, wydaje się, że wystarczające będzie spełnienie przynajmniej jednego z nich. Wymóg spełnienia wszystkich poważnie ograniczałby zakres podmiotów uprawnionych do otrzymania dofinansowania.

Niezależnie od powyższego, dalsze warunki przyznania dofinansowania są następujące:

  • wobec wnioskodawcy nie zostało otwarte postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne na podstawie ustawy Prawo upadłościowe oraz postępowanie restrukturyzacyjne na podstawie ustawy Prawo restrukturyzacyjne;
  • przedsiębiorca prowadził działalność na dzień 31 grudnia 2019 r.;
  • na dzień 31 grudnia 2019 r. lub na dzień udzielenia finansowania przedsiębiorca nie zalegał z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenia społeczne, przy czym rozłożenie na raty lub jej odroczenie nie jest uznawane za zaległość;
  • przedsiębiorca nie prowadzi działalności w zakresie produkcji i handlu bronią oraz amunicją, produktów lub usług, które mogą skutkować ograniczaniem bądź naruszaniem wolności indywidualnych lub/oraz praw człowieka, a także obszarów wątpliwych z powodów etyczno-moralnych, np. przeprowadzania eksperymentów na zwierzętach, hazardu i powiązanych aktywności, produkcji i dystrybucji wyrobów tytoniowych i podobnego typu używek, produkcji i dystrybucji środków odurzających.

Ponadto podobnie jak w przypadku Tarczy Finansowej PFR dla Małych i Średnich Firm, wymogiem jest, aby beneficjent rzeczywisty wnioskodawcy posiadał rezydencję podatkową na terytorium Polski i rozliczał podatki za ostatnie 2 lata obrotowe na terytorium Polski. Na analogicznych zasadach jak w przypadku Tarczy Finansowej PFR dla Małych i Średnich Firm, możliwe jest również odstąpienie od tego wymogu.

Wnioski o finansowanie mają być składane bezpośrednio do Polskiego Funduszu Rozwoju lub za pośrednictwem formularza aplikacyjnego na stronie internetowej PFR. Aktualnie jest tam już dostępna wstępna deklaracja uczestnictwa w programie pomocowym. PFR zastrzega, że wypełnienie deklaracji nie stanowi formalnego i wiążącego wniosku o uczestnictwo w programie i nie rodzi po stronie PFR żadnych zobowiązań. Jednak z drugiej strony PFR wskazuje, że „może na dalszym etapie poprosić Państwa o złożenie dodatkowych oświadczeń oraz dostarczenie dodatkowych informacji”, co wskazywałoby na to, że deklaracja może stanowić punkt wyjścia do przystąpienia do dalszych etapów procedury przyznania finansowania.

Formy finansowania

Finansowanie będzie mogło zostać udzielone w następujących formach:

a/ Finansowanie płynnościowe

Finansowanie w tej formie będzie mogło nastąpić w drodze pożyczki, skupu należności lub wierzytelności, obligacji oraz gwarancji. Maksymalny okres finansowania płynnościowego wynosić może 2 lata z opcją przedłużenia o rok. Finansowanie udzielane będzie w oparciu o rynkowy koszt odsetek od kredytów dla przedsiębiorstw, zróżnicowany pod względem terminów zapadalności.

Finansowanie płynnościowe będzie udzielane maksymalnie do kwoty 1.000.000.000 zł. Udzielone finansowanie płynnościowe może być przeznaczone na regulowanie bieżących płatności przez przedsiębiorstwo, w tym wynagrodzeń, zakupu towarów i materiałów lub innych kosztów operacyjnych służących wytworzeniu produktu lub usługi, zobowiązań publiczno-prawnych oraz innych celów związanych z finansowaniem bieżącej działalności, ustalonych w umowie z PFR. Natomiast niedopuszczalne będzie przeznaczenie otrzymanych środków na dokonywanie płatności do właścicieli lub podmiotów powiązanych, o ile rozliczenia nie są dokonywane w toku normalnej działalności i jest to dozwolone umową zawartą z PFR, na nabycie udziałów lub akcji w celu ich umorzenia, na fuzje i przejęcia oraz refinansowanie lub przedterminową spłatę obecnego zadłużenia finansowego beneficjenta.

Spłata zadłużenia nastąpi na warunkach uzgodnionych z PFR; Fundusz będzie miał prawo konwersji wierzytelności na kapitał beneficjenta.

b/ Finansowanie preferencyjne

Finansowanie preferencyjne udzielane będzie w formie pożyczki umarzalnej do wysokości 75% jej wartości. Warunkiem udzielenia finansowania w tej formie jest:

  • odnotowanie przez wnioskodawcę gotówkowej straty na sprzedaży w co najmniej jednym miesiącu przypadającym po 29 lutego 2020 r. lub
  • wzrost prognozowanego poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa na skutek choroby Covid-19 do poziomu, który zagraża jego stabilności finansowej, rozumianej jako zadłużenie netto (zobowiązania finansowe minus środki pieniężne i ich ekwiwalenty) w relacji do zysku EBITDA (zysk operacyjny plus amortyzacja), nie przekraczające poziomu 3,5x w ustabilizowanym roku po zakończeniu kryzysu według prognozy

oraz

  • przedstawienie przez przedsiębiorstwo planu restrukturyzacji i projekcji finansowych, uwiarygadniających uzyskanie rentowności finansowej po zakończeniu kryzysu w związku z chorobą Covid-19 oraz przejście pozytywnie procesu uproszczonego badania (tzw. due diligence) prowadzonego przez Polski Fundusz Rozwoju, przy czym może to być badanie potwierdzające (tzw. confirmatory due dilligence).

Maksymalny okres spłaty pożyczek preferencyjnych będzie wynosił 3 lata, z opcją ich przedłużenia o rok. Pożyczka może również podlegać umorzeniu do wysokości 75% jej wartości, w zależności od szeregu warunków, w tym dotyczących poniesionej straty gotówkowej na sprzedaży i utrzymania poziomu zatrudnienia.

Spłata zadłużenia nastąpi na warunkach uzgodnionych z PFR; Fundusz będzie miał prawo konwersji wierzytelności na kapitał beneficjenta.

c/ Finansowanie inwestycyjne

Finansowanie inwestycyjne będzie mogło być udzielane w postaci:

  • obejmowania przez Polski Fundusz Rozwoju instrumentów kapitałowych przedsiębiorstw na zasadach rynkowych:
  • emitentów na rynku regulowanym, z zastrzeżeniem, że udział PFR w kwocie finansowania nie przekracza 50%;
  • przedsiębiorstw na rynku prywatnym, z zastrzeżeniem, że udział PFR w kwocie finansowania nie przekracza 50%;
  • na zasadach innych niż powyżej, z zastrzeżeniem spełnienia Testu Prywatnego Inwestora
  • obejmowania przez Polski Fundusz Rozwoju instrumentów kapitałowych w ramach pomocy publicznej, z zastrzeżeniem, że maksymalna kwota finansowania Polskiego Funduszu Rozwoju nie przekracza straty finansowej przedsiębiorstwa w wyniku pandemii Covid-19.

Warunkiem udzielenia finansowania inwestycyjnego będzie przedstawienie przez wnioskodawcę:

  • wieloletniej strategii lub planu restrukturyzacji, uwiarygadniającej osiągnięcie rentowności finansowej;
  • projekcji finansowych oraz w przypadku finansowania w ramach pomocy publicznej – wyliczenia straty finansowej na skutek COVID-19.

Niezbędny będzie także pozytywny wynik procesu uproszczonego lub potwierdzającego badania (tzw. due diligence lub confirmatory due dilligence) przeprowadzonego przez Polski Fundusz Rozwoju lub w formie tzw. vendors due dilligence.

Programy sektorowe

W ramach Tarczy Kapitałowej dla Dużych Firm PFR może realizować także programy sektorowe w związku z Covid-19 o charakterze inwestycyjnym oraz na zasadach rynkowych. Realizacja programów sektorowych może być szczególności związana z następującymi obszarami:

  • cyfryzacja;
  • edukacja;
  • medycyna, biotechnologia i farmacja;
  • produkcja środków ochrony osobistej;
  • infrastruktura.

Szczegóły programów sektorowych będą uzgodnione pomiędzy PFR oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw finansów publicznych.

 

Grzegorz Keler SPCG

dr Grzegorz Keler

adwokat
Associate

Stan epidemii a terminy w postępowaniach podatkowych

Stan epidemii a terminy w postępowaniach podatkowych

utworzone przez | 10 kwietnia, 2020 | COVID-19, TAX LAW

Czytaj: 6 min

współpraca: Agnieszka Soja – Partner

Trwający stan epidemii i wynikające z niego trudności w funkcjonowaniu zarówno przedsiębiorców, jak i organów administracji, nie pozostają bez wpływu na przebieg postępowań podatkowych. Nie oznacza to jednak, że postępowania zostaną zawieszone. Z drugiej strony nadzwyczajna sytuacja, w jakiej znaleźli się podatnicy i organy, może wpływać na bieg niektórych terminów procesowych, a czasem nawet materialnoprawnych.

W pierwotnym projekcie tzw. ustawy antykryzysowej przewidziano możliwość zawieszenia przez organ podatkowy z urzędu lub na wniosek prowadzonego postępowania podatkowego z uwagi na stan epidemii. W uchwalonej ustawie tego postanowienia jednak zabrakło. Tym samym organ nie będzie uprawniony do zawieszenia postępowania tylko ze względu na trwający stan epidemii.

Jednak zgodnie z art. 15zzs ust. 1 pkt 7 ustawy antykryzysowej, na czas trwania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego zawieszone zostały terminy procesowe w postępowaniach podatkowych, zaś bieg terminów, który jeszcze się nie rozpoczął, został wstrzymany. W praktyce oznacza to, że organy nie są związane żadnymi terminami przewidzianymi w przepisach dotyczących procedury podatkowej, w tym terminami dotyczącymi rozpatrzenia sprawy. Tym samym przedłużanie się postępowania przez okres epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego nie może stanowić podstawy do stawiania organowi zarzutu bezczynności. Jednocześnie zawieszenie biegu terminów procesowych nie oznacza zakazu podejmowania przez organy określonych czynności w postępowaniu w tym okresie, czyli organ ma prawo podejmować takie działania, ale brak ich podjęcia nie skutkuje negatywnymi konsekwencjami dla organu. Należy mieć dodatkowo na uwadze, że ustawa antykryzysowa wyłączyła obowiązek organu zawiadamiania strony o niewydaniu rozstrzygnięcia w terminie.

Dodatkową konsekwencją tych regulacji jest odstąpienie od zasady, że odsetek za zwłokę nie nalicza się za okres od dnia następnego po upływie terminu na rozpoznanie sprawy przez organ odwoławczy. Skoro bowiem termin ten nie biegnie, to jego naruszenie nie rodzi konsekwencji. Natomiast wątpliwość może dotyczyć analogicznej reguły w ramach postępowania przed organem pierwszej instancji, zgodnie z którą odsetek za zwłokę nie nalicza się za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. W tym przypadku brak jest bowiem odwołania do ustawowego terminu rozpatrzenia sprawy (czyli terminu procesowego) – termin ten w przypadku postępowania w pierwszej instancji wynosi miesiąc lub wyjątkowo dwa miesiące. Co więcej, wyłączając możliwość wywodzenia środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, ustawa antykryzysowa nie odnosi się wprost do wstrzymania naliczania odsetek od zaległości podatkowych, które – jak się wydaje – nie stanowi „środka prawnego” w rozumieniu tej ustawy. Można więc argumentować, że wstrzymanie biegu terminów procesowych w postępowaniach pierwszoinstancyjnych nie wyłącza wstrzymania naliczania odsetek za zwłokę, jeżeli decyzja nie zostanie doręczona w ciągu 3 miesięcy. Z pewnością kwestia ta będzie przedmiotem sporów i rozstrzygnięć organów podatkowych i sądów administracyjnych. Z racji tego, że zawieszenie biegu terminów procesowych w postępowaniach podatkowych nie oznacza braku możliwości podejmowania przez organy podatkowe czynności w ramach prowadzonych postępowań, wydaje się, że trwający stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego nie mogą być co do zasady same z siebie traktowane jako niezależna od organu podatkowego okoliczność skutkująca opóźnieniem w wydaniu decyzji, która to okoliczność wyłącza stosowanie przerwy w naliczaniu odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. Jednakże w konkretnych przypadkach wprowadzone w związku ze stanem epidemii ograniczenia dotyczące funkcjonowania osób i instytucji mogą stanowić podstawę do uznania, że opóźnienie w wydaniu decyzji wynikało z okoliczności niezależnych od organu podatkowego, np. jeżeli dla prawidłowego przeprowadzenia postępowania konieczne jest przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka.

Z drugiej strony korzystnym dla podatników aspektem nowych przepisów jest to, że zawieszenie biegu terminów dotyczy również terminów na dokonanie określonych czynności przez stronę postępowania. Dotyczy to np. terminu na wniesienie odwołania, czy na realizację wezwania organu do przedstawienia informacji i dokumentów. Oznacza to, że np. w sytuacji, gdy stronie została doręczona decyzja organu podatkowego przed dniem 31 marca 2020 r. (kiedy to weszła w życie ustawa antykryzysowa), ale do tego dnia nie upłynął jeszcze termin na wniesienie odwołania od tej decyzji, termin taki z dniem 31 marca 2020 r. został zawieszony, co oznacza, że odwołanie można wnieść aż do końca okresu trwania stanu epidemii plus liczba dni, jakie zostały od dnia 31 marca 2020 r. z 14-dniowego terminu do wniesienia odwołania. Jeżeli zatem decyzja wymiarowa została doręczona podatnikowi 30 marca 2020 r., tj. dzień przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej, 14-dniowy termin na wniesienie odwołania od decyzji został zawieszony z dniem 31 marca 2020 r. i będzie biegł dalej dopiero od ustania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Wówczas podatnikowi pozostaje jeszcze 13 dni na wniesienie odwołania.

Należy mieć jednak na uwadze, że powyższe zasady nie dotyczą przypadku, w którym organ zażąda dokonania określonej czynności, a jej wykonania w wyznaczonym terminie będzie wymagał interes publiczny lub ważny interes strony. W żądaniu takim organ powinien wskazać te właśnie przyczyny wystąpienia z żądaniem.

Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że wszystkie czynności dokonane przez organ lub przez podatnika w okresie zawieszenia biegu terminów procesowych będą skuteczne. Oznacza to, że po otrzymaniu decyzji, podatnik będzie mógł wstrzymać się ze złożeniem odwołania do końca zawieszonego terminu, ale jednocześnie ma prawo wnieść takie odwołanie nawet w okresie zawieszenia terminu do jego wniesienia.

Poważne wątpliwości budzi treść art. 15zzr ust. 1 ustawy antykryzysowej, zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres, bieg terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego, w tym terminów przedawnienia oraz terminów do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki. Tego rodzaju terminy występują również na gruncie prawa podatkowego, jednak zwykle przyjmuje się, że stanowi ono odrębną od prawa administracyjnego gałąź prawa. Skoro więc ustawodawca odniósł zawieszenie terminów tylko do terminów w zakresu prawa administracyjnego, to wydaje się, że nie ma to zastosowania do prawa podatkowego. Trudno jednak ustalić, czy taka była intencja ustawodawcy. Z całą pewnością kwestia ta budzi wątpliwości i będzie przedmiotem przyszłych rozstrzygnięć w ramach postępowań podatkowych i sądowoadministracyjnych.

Zawieszenie biegu terminów procesowych nie skutkuje wstrzymaniem naliczania odsetek od zaległości podatkowych. Ordynacja podatkowa, jak również ustawa antykryzysowa, nie przewidują bowiem wyłączenia naliczania odsetek od zaległości podatkowych z uwagi na trwający stan epidemii lub zagrożenia epidemicznego. Ustawa antykryzysowa upoważnia jedynie Ministra Finansów do zaniechania poboru odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych w drodze rozporządzenia. Do chwili obecnej rozporządzenie takie nie zostało wydane.

Co istotne, zgodnie z art. 15zzr ust. 6 ustawy antykryzysowej, w czasie trwania stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia. Zatem jakkolwiek kwestia przedawnienia zobowiązań podatkowych budzi wątpliwości, to nie ulega wątpliwości, że terminy przedawnienia karalności za przestępstwa lub wykroczenia skarbowego podlegają zawieszeniu. Zawieszony został także bieg terminów procesowych w postępowaniach karnych skarbowych.

Istotne znaczenie ma to, że nie zostały zawieszone terminy dotyczące zobowiązań podatkowych o charakterze materialnoprawnym, z wyjątkiem wprost określonych w przepisach ustawy antykryzysowej lub rozporządzeniach Ministra Finansów. Jako przykład terminu, który nie został zawieszony, ani odroczony, można podać termin zwrotu podatku VAT. Jeżeli jednak organ zdecyduje się na weryfikację prawa do zwrotu w drodze kontroli czy postępowania podatkowego, termin ten może ulec wydłużeniu, a mając na uwadze wstrzymanie terminów procesowych, czas oczekiwania na zwrot może być dłuższy niż zwykle.

W oparciu o wyraźne przepisy przedłużeniu uległy natomiast niektóre terminy zapłaty podatku. Dotyczy to terminu zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych za rok podatkowy 2019 oraz zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wynagrodzeń pracowniczych, dla niektórych płatników. Przedłużenie terminu zapłaty podatku nie dotyczy natomiast m.in. zaliczek od przychodu z kontraktów menedżerskich, a także daniny solidarnościowej za rok 2019. Ewentualne podnoszone wyżej wątpliwości dotyczące tego, czy na podstawie ustawy antykryzysowej nastąpiło zawieszenie biegu terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych, dla tych podatków są pozbawione znaczenia praktycznego, ponieważ 5-letni termin przedawnienia zobowiązania, którego termin płatności upływa w 2020 r. (jak w przypadku podatku CIT i zaliczek na PIT, których termin płatności został odroczony), i tak biegnie dopiero od końca 2020 r. Kwestia ta mogłaby nabrać znaczenia, gdyby termin zapłaty podatku zostały przedłużone na kolejny rok.

Specyficznym rodzajem postępowania podatkowego jest postępowanie w przedmiocie wydania interpretacji indywidualnej. Do tej pory Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej miał trzy miesiące na wydanie interpretacji, jednak zgodnie z ustawą antykryzysową termin ten został wydłużony o kolejne trzy miesiące. Ponadto Ministrowi Finansów przyznano uprawnienie do przedłużenia tego terminu w drodze rozporządzenia o kolejne 3 miesiące. Dodatkowo do terminów na wydanie interpretacji nie wlicza się m.in. okresów opóźnień spowodowanych z przyczyn niezależnych od organu. Mogą do nich należeć trudności komunikacyjne lub kadrowe wynikające z ogłoszonego stanu epidemii. Zatem w praktyce czas oczekiwania na wydanie interpretacji indywidualnej może trwać nawet dłużej niż 6 miesięcy.

Jak wynika z powyższego, przepisy ustawy antykryzysowej odnoszące się do terminów istotnych dla postępowań podatkowych rodzą w wielu aspektach wątpliwości interpretacyjne. Może to być przyczyną przyszłych sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi.

 

 

Grzegorz Keler SPCG

dr Grzegorz Keler

adwokat
Associate

Tarcza antykryzysowa uchwalona – analiza wątków podatkowych

Tarcza antykryzysowa uchwalona – analiza wątków podatkowych

utworzone przez | 1 kwietnia, 2020 | COVID-19, TAX LAW

Czytaj: 5 min

stan aktualny na dzień 01.04.2020 r., godz. 18:25 

Wczoraj Sejm odrzucił większość senackich poprawek do tarczy antykryzysowej i przyjął ostateczny tekst specustawy. W takiej formie Ustawa została późnym wieczorem podpisana przez Prezydenta i przed północą jej tekst opublikowany został w Dzienniku Ustaw.

Ustawa przewiduje szereg rozwiązań mających ułatwić podatnikom funkcjonowanie w trakcie stanu epidemii. Należą do nich z jednej strony różnego rodzaju ulgi podatkowe, z drugiej zaś przesunięcie szeregu terminów realizacji obowiązków wynikających z prawa podatkowego.

Znaczna część z nich pokrywa się z propozycjami legislacyjnymi, o których informowaliśmy na łamach naszego bloga:

https://spcgblog.pl/polecane/covid-19-propozycje-rozwiazan-w-zakresie-rozliczen-podatkowych/

https://spcgblog.pl/polecane/covid-19-planowane-rozwiazania-w-zakresie-rozliczen-podatkowych-w-ramach-tzw-pakietu-antykryzysowego/

Poniżej prezentujemy podsumowanie najistotniejszych rozwiązań przyjętych przez Sejm. Część spośród prezentowanych nowości legislacyjnych wynika również z rozporządzeń Ministra Finansów.

 

Deklaracja CIT-8, informacje ORD-U i IFT-2

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów, do 31 maja 2020 r. przesunięty został termin złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (straty poniesionej) w roku podatkowym, który rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2018 r. i zakończył się przed dniem 1 kwietnia 2020 r. Analogicznie przesunięciu uległ termin wpłaty podatku należnego wykazanego w tym zeznaniu albo różnicy między podatkiem należnym a sumą należnych zaliczek.

Natomiast w przypadku podatników, którzy w roku objętym rozliczeniem osiągali wyłącznie wolne od podatku lub dla których przychody z działalności pożytku publicznego stanowiły co najmniej 80% łącznych uzyskanych przychodów, powyższe terminy zostały wydłużone do 31 lipca 2020 r.

Jest to istotna zmiana w stosunku do zapowiedzi rządu z ubiegłego tygodnia, kiedy to proponowano wydłużenie terminu na złożenie CIT-8 tylko dla organizacji pożytku publicznego.

Ponadto przesunięciu uległy również terminy złożenia informacji ORD-U oraz IFT-2. Będzie można złożyć je do piątego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, za który są sporządzane. W przypadku ORD-U przedłużenie dotyczy terminu upływającego w okresie od dnia 31 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r. Natomiast w przypadku informacji IFT-2 przedłużenie stosuje się do osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej oraz osób fizycznych będących przedsiębiorcami, których rok podatkowy zakończył się w okresie od dnia 31 grudnia 2019r. do dnia 31 stycznia 2020 r.

 

Roczne rozliczenie PIT

Termin na złożenie zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2019 r. oraz wpłacenie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych nie został przedłużony. Jednak w przypadku, w którym podatnik dokona tego po upływie terminu, ale nie później niż do 31 maja 2020 r., będzie to uznane za równoznaczne ze złożeniem skutecznego czynnego żalu. Tym samym podatnik nie poniesie odpowiedzialności za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Jednak lakoniczna treść przepisu ustawy w tym zakresie budzi poważne wątpliwości. Przede wszystkim nie wynika z niego, czy w takim przypadku stosuje się przesłanki negatywne uwolnienia się od odpowiedzialności karnoskarbowej przy złożeniu czynnego żalu.

 

Zaliczki na podatek dochodowy

Płatnicy podatku PIT, którzy ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19, będą mogli odprowadzić zaliczki na ten podatek od przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy oraz od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, pobrane w marcu i kwietniu 2020 r., do 1 czerwca 2020 r.

Przedłużeniu do 20 lipca 2020 r. uległ termin zapłaty zaliczek na podatek dochodowy od przychodów z nieruchomości komercyjnych za miesiące marzec-maj 2020 r. Jednak z tej preferencji będą mogli skorzystać jedynie podatnicy, którzy ponieśli w danym miesiącu negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Uzyskane przez podatnika w danym miesiącu przychody z działalności gospodarczej powinny być są niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego miesiąca poprzedniego roku podatkowego.

Ponadto podatnicy korzystający z uproszczonych zaliczek w podatku dochodowym będą mogli zrezygnować z nich w trakcie 2020 r. i tym samym obliczać zaliczki miesięczne od bieżących dochodów.

 

Rozliczenie straty z 2020 r.

Przedsiębiorcy, którzy poniosą stratę podatkową w 2020 roku, będą mogli odliczyć ją wstecznie, tzn. już od dochodu osiągniętego w 2019 roku. Będzie to mogło zostać zrealizowane przez złożenie przez podatnika korekty zeznania podatkowego za 2019 rok. Z możliwości tej będą mogli skorzystać jedynie ci podatnicy, których przychody wygenerowane w 2020 roku będą co najmniej o połowę mniejsze od tych wygenerowanych w 2019 roku. Ponadto w ramach korekty rozliczenia podatkowego za 2019 rok, będzie mogła zostać rozliczona strata w wysokości nie większej niż 5 mln złotych. Nadwyżka ponad tę kwotę będzie mogła zostać rozliczona w kolejnych latach podatkowych.

 

Regulacje dotyczące złych długów

Zgodnie z zapowiedziami rządu, podatnicy, których przychody w kolejnych okresach rozliczeniowych będą niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku podatkowego, w 2020 r. nie będą zobowiązani do stosowania regulacji dotyczących tzw. złych długów w podatku dochodowym, polegających na uwzględnieniu niezapłaconych zobowiązań przy obliczaniu zaliczek na podatek.

 

Nowy JPK

Termin wdrożenia nowego JPK_V7 przez dużych przedsiębiorców został przeniesiony na dzień 1 lipca 2020 r. Analogicznie odłożony został termin wejścia w życie tzw. nowej matrycy stawek VAT (z pewnymi wyjątkami).

 

Podatek od nieruchomości

Rady gmin otrzymały możliwość wprowadzenia za część 2020 roku zwolnienia z podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, dla wskazanych grup przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Możliwe będzie także przedłużenie przez radę terminów płatności rat podatku od nieruchomości płatnych w kwietniu maju i czerwcu, aczkolwiek nie dłużej niż do 30 września 2020 r.

 

Ulgi w zapłacie zobowiązań podatkowych

Na podstawie już obowiązujących przepisów podatnicy mogą ubiegać się o odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej (więcej na ten temat tutaj). Zgodnie z przyjętą przez Sejm ustawą, w takim przypadku dla wniosków złożonych w okresie obowiązywania stanu epidemii lub 30 dni następujących po jego odwołaniu, nie będzie naliczana opłata prolongacyjna.

 

Postępowania podatkowe 

W okresie stanu epidemii terminy procesowe w postępowaniach i kontrolach podatkowych oraz kontrolach celno-skarbowych nie będą biec, a rozpoczęte ulegną zawieszeniu.

Termin na wydanie przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacji indywidualnej w przypadku wniosków nierozpatrzonych do chwili wejścia w życie ustawy, a także złożonych po tym dniu aż do dnia odwołania stanu epidemii, będzie dłuższy o 3 miesiące. Ponadto Minister Finansów ma możliwość przedłużenia tego terminu o kolejne 3 miesiące.

Ponadto ustawodawca wprowadził nowy sposób doręczania pism w toku postępowania. Dopuszczalne będzie doręczanie wydruku pisma odzwierciedlającego treść pisma opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, jeżeli strona nie wnosiła o doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub nie wyraziła zgody na doręczanie pism w taki sposób.

 

Schematy podatkowe

Wszelkie terminy realizacji obowiązków związanych ze schematami podatkowymi nie będą biec, a rozpoczęte ulegną zawieszeniu w okresie od 31 marca do 30 czerwca 2020 r. Jednocześnie z ustawy nie wynika wprost, że będzie to dotyczyć również schematów podatkowych transgranicznych, w związku z czym kwestia ta budzi wątpliwości. Niezależnie od tego wydaje się, że w ich przypadku czasami przedłużeniu może ulec termin złożenia informacji MDR-3. Jeżeli bowiem upływał on wraz z terminem na złożenie zeznania CIT-8, a ten uległ wydłużeniu, to analogicznie informacja MDR-3 będzie mogła zostać złożona do 31 maja 2020 r. Jednak resort finansów oficjalnie nie potwierdził takiej interpretacji.

 

Czynny żal

Zmianie uległy nie tylko przepisy ustaw podatkowych, ale także Kodeksu karnego skarbowego. Ustawodawca zezwolił na składanie czynnego żalu w formie elektronicznej. Pismo takie utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i wnosi za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym przez portal podatkowy. Wydaje się, że w zakresie pojęcia „środków komunikacji elektronicznej” mieści się również poczta elektroniczna, w związku z czym dopuszczalne jest również wysłanie czynnego żalu drogą mailową.

Grzegorz Keler SPCG

dr Grzegorz Keler

adwokat
Associate

Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych sposobem na trudności finansowe

Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych sposobem na trudności finansowe

utworzone przez | 26 marca, 2020 | COVID-19, TAX LAW

Czytaj: 2 min

stan aktualny na dzień 26.03.2020 r., godz. 10:15 

Stan epidemii i związane z nim obostrzenia poważnie zaburzają płynność finansową przedsiębiorców. W tej sytuacji warto pomyśleć o rozwiązaniach, które choć częściowo mogą ułatwić regulowanie bieżących zobowiązań. Należą do nich ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.

Przedstawiony przez rząd projekt tzw. pakietu antykryzysowego nie przewiduje daleko idących preferencji podatkowych. Do najistotniejszych należy przesunięcie terminu płatności zaliczek na PIT od wynagrodzeń wypłacanych pracownikom za marzec i kwiecień 2020 roku do dnia 1 czerwca 2020 r. oraz czasowe wyłączenie stosowania regulacji dotyczących tzw. złych długów w podatkach dochodowych, w odniesieniu do dłużników, którzy powinni uwzględniać niezapłacone zobowiązania przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. Możliwość skorzystania z tych preferencji ma dotyczyć podmiotów dotkniętych negatywnych konsekwencjami epidemii. Ponadto nieoficjalną drogą (poprzez serwis Twitter) Ministerstwo Finansów zapowiedziało przedłużenie terminu na złożenie CIT-8 za 2019 r. do końca maja. Jednak w wielu przypadkach te preferencje mogą nie być wystarczające dla utrzymania wypłacalności przedsiębiorcy.

Dlatego warto wiedzieć, że niezależnie od powyższego, zgodnie z obowiązującymi przepisami Ordynacji podatkowej każdy podatnik może ubiegać się o:

  • odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty podatku na raty;
  • odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
  • umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Warunkiem udzielenia tego rodzaju ulgi jest istnienie ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że nie jest tu wystarczająca trudna sytuacja finansowa podatnika lub przejściowe trudności związane z uzyskiwaniem niższych dochodów. Czym innym jest jednak znaczne obniżenie zdolności płatniczej podatnika spowodowane nadzwyczajną sytuacją, taką jak wybuch epidemii, zwłaszcza gdy może ono prowadzić do upadłości przedsiębiorcy.

Ulga może zostać przyznana, jeżeli nie stanowi pomocy publicznej, ale również można jej udzielić w formie pomocy de minimis, a w określonych przypadkach także jako pomoc publiczną niebędącą pomocą de minimis, np. udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia. 

W przypadku odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia zapłaty na raty naliczana jest opłata prolongacyjna, której stawka po ostatniej obniżce stóp procentowych NBP wynosi 4%. Opłaty tej nie ustala się, jeżeli ulga została przyznana z powodu klęski żywiołowej lub wypadku losowego. Ponadto w przedstawionym przez rząd projekcie ustawy przewidziano odstąpienie od naliczania opłaty prolongacyjnej w przypadku wniosków o przyznanie ulgi złożonych w okresie obowiązywania stanu epidemii albo w okresie 30 dni po jego odwołaniu.

Oprócz ulg podatkowych, warte rozważenia jest również skorzystanie z odroczenia lub rozłożenia na raty zapłaty składek ZUS, o czym pisaliśmy tutaj. Dla tych preferencji rząd również planuje odstąpienie od naliczania opłaty prolongacyjnej.

Grzegorz Keler SPCG

dr Grzegorz Keler

adwokat
Associate

TFI i fundusz inwestycyjny jako podmioty powiązane na gruncie przepisów CIT

TFI i fundusz inwestycyjny jako podmioty powiązane na gruncie przepisów CIT

utworzone przez | 20 stycznia, 2020 | TAX LAW

Czytaj: 2 min

Fundusze inwestycyjne stanowią instrument inwestycyjny, z którego coraz częściej korzystają zarówno osoby fizyczne jak i inwestorzy instytucjonalni. Z prawnego punktu widzenia fundusz jest osobą prawną, zarządzaną i reprezentowaną w stosunkach z osobami trzecimi przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych („TFI”), które pomimo tego, że jest podmiotem odrębnym od funduszu (działa w formie spółki akcyjnej) w istocie pełni funkcję analogiczną do funkcji zarządu spółki kapitałowej.

Specyficzna konstrukcja prawna funduszy inwestycyjnych w praktyce skutkuje licznymi problemami interpretacyjnymi, również na gruncie prawa podatkowego. Świetnym przykładem jest kwestia zakwalifikowania funduszu inwestycyjnego jako podmiotu powiązanego w rozumieniu Ustawy o CIT. Niedawno do tego problemu odniósł się WSA w Warszawie, który rozpatrywał tę kwestię w ramach relacji pomiędzy funduszem inwestycyjnym a towarzystwem funduszy inwestycyjnych. W swoim orzeczeniu sąd wskazał, że towarzystwo funduszy inwestycyjnych oraz fundusze inwestycyjne zarządzanie przez to towarzystwo mogą być podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ust. 4 Ustawy o CIT. Przepis ten co prawda został uchylony z końcem 2018 r. i od 1 stycznia 2019 r. został zastąpiony nowymi regulacjami, jednak teza postawiona w tym orzeczeniu może znaleźć zastosowanie również w odniesieniu do obecnie obowiązujących regulacji.

Wskazana kwestia budzi wątpliwości interpretacyjne od dawna. Przykładowo, w interpretacji z dnia 8 marca 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-3.4010.13.2018.1.KK organ podatkowy wskazał, że towarzystwo i zarządzane fundusze, ze względu na specyficzne regulacje prawne nie mogą być podmiotami powiązanymi (podobnie również interpretacja z dnia 1 marca 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-3.4010.6.2018.1.KK; interpretacja z dnia 16 stycznia 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-3.4010.332.2017.1.PS). Natomiast w interpretacji z dnia 13 września 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.330.2018.1.AZ Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że TFI i fundusze inwestycyjne stanowią podmioty powiązane oraz mają obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej.

Biorąc pod uwagę wskazane powyżej wątpliwości interpretacyjne

uzasadnione jest przeprowadzenie przez TFI szczegółowej analizy w zakresie możliwości uznania funduszy inwestycyjnego za podmiot powiązany oraz obowiązków sporządzenia dokumentacji podatkowej dotyczącej usług zarządzania, które są świadczone przez TFI na rzecz funduszy. Nie bez znaczenia przy tym pozostaje okoliczność, że nieprzedłożenie organowi podatkowemu dokumentacji TP wiąże się z nałożeniem dodatkowego zobowiązania podatkowego, a osoby odpowiedzialne za kwestie podatkowe w TFI może narazić na odpowiedzialność karną-skarbową.

Ponieważ kwalifikacja TFI i zarządzanych przez nie funduszy inwestycyjnych jako podmiotów powiązanych wymaga natomiast szczegółowej analizy okoliczności faktycznych i prawnych w celu ustalenia faktycznych powiązań i możliwości wywierania znaczącego wpływu, niezbędne staje się rozważne i ostrożne podejście do tej kwestii, oparte na wypracowanej przez dany podmiot jednolitej koncepcji dla wszystkich analizowanych przypadków. 

NAPISZ DO AUTORA:

Łukasz Koc

radca prawny
Associate

Czy można podważyć przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego?

Czy można podważyć przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego?

utworzone przez | 2 grudnia, 2019 | TAX LAW

Czytaj: 3 min

Przerywanie przez organy podatkowe biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych jest przedmiotem licznych sporów pomiędzy podatnikami a fiskusem. Chcąc przedłużyć sobie czas na zobowiązanie podatnika do zapłaty podatku, organy próbują wykorzystać fortele proceduralne, nawet jeżeli jest to sprzeczne z intencją ustawodawcy.

Zasadą jest, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Często jednak okres ten nie wystarczy na wydanie przez organ podatkowy decyzji wymiarowej. Wynika to głównie z długotrwałego prowadzenia kontroli i postępowań podatkowych. Gdy termin przedawnienia się zbliża, a do wydania decyzji jest jeszcze długa droga, organy próbują ratować się przed przedawnieniem, wykorzystując w tym celu przepisy Ordynacji podatkowej.

Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, związane z niewykonaniem zobowiązania zagrożonego przedawnieniem. Zgodnie z art. 70 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli organ powiadomi podatnika o wszczęciu takiego postępowania, bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu. Stąd biorą się częste przypadki wszczynania przez organy podatkowe (będące zwykle również organami ścigania w sprawach karnoskarbowych) postępowań karnych tuż przed końcem 5-letniego terminu przedawnienia. Aktywność organów w tym zakresie jest widoczna zwłaszcza pod koniec każdego kolejnego roku. Jednocześnie bardzo często wszczęte postępowanie karne zostaje zawieszone, a nawet jeżeli tak się nie dzieje, to w jego toku nie są prowadzone żadne istotne czynności.

Taka praktyka fiskusa budzi poważne wątpliwości. Jej konsekwencją jest wszczynanie postępowań karnych nawet pomimo braku podstaw do ich prowadzenia. Jednocześnie podatnik ma ograniczone możliwości podważenia takiego działania, pomimo że stanowi ono nadużycie prawa.

Przedstawione działania organów podatkowych wzbudziły zainteresowanie Rzecznika Praw Obywatelskich, który już w 2014 r. złożył wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej w zakresie, w jakim przewiduje, że bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie, a nie przeciwko osobie. Wniosek ten do dzisiaj nie został jednak rozpoznany. W praktyce przyjmuje się, że wystarczające jest wszczęcie postępowania w sprawie, aczkolwiek organy często „z ostrożności” stawiają również zarzuty konkretnym osobom. Ta praktyka również budzi kontrowersje, ponieważ przedstawienie zarzutów wymaga dostatecznie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez daną osobę przestępstwa i nie może być dokonywane bezrefleksyjnie, zwłaszcza że status podejrzanego w postępowaniu karnym może wywierać dla takiej osoby różnego rodzaju negatywne konsekwencje. Z drugiej strony samo wszczęcie postępowania przy braku postawienia zarzutów domniemanemu sprawcy stawia pod znakiem zapytania sens wszczęcia takiego postępowania, zwłaszcza jeżeli organ nie prowadzi żadnych czynności procesowych. W takim przypadku oczywiste jest, że postępowanie karne zostało wszczęte jedynie pozornie, w celu przerwania biegu terminu przedawnienia zobowiązania.

Problem nadgorliwości administracji skarbowej został dostrzeżony przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, który wystąpił o rozpoczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec urzędników Urzędów Skarbowych w Cieszynie i Sosnowcu, odpowiedzialnych za wszczęcie nieuzasadnionego postępowania karnoskarbowego właśnie w celu zawieszania biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego (https://rzecznikmsp.gov.pl/rzecznik-malych-i-srednich-przedsiebiorcow-broni-przedsiebiorcow-przed-praktyka-zawieszania-biegu-terminu-przedawnienia-zobowiazania-podatkowego-poprzez-wszczynanie-nieuzasadnionego-postepowania-karne/).

Nadal są również prowadzone spory sądowe dotyczące nadużywania omawianej instytucji. Na skutek jednego z nich w czerwcu 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny podjął ważną uchwałę o sygn. I FPS 1/18 (http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/734D0944FE). Zdaniem NSA, wbrew stanowisku m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich, wystarczające dla zawieszenia biegu terminu przedawnienia jest zawiadomienie podatnika informujące, że w określonym dniu, na skutek przesłanki z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego za wskazany okres rozliczeniowy. Nie jest zatem wymagane, aby w zawiadomieniu podano przyczyny wszczęcia postępowania karnoskarbowego. Takie stanowisko daje organom podatkowym możliwość wszczęcia postępowania karnoskarbowego w celu zawieszenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, uniemożliwiając jednocześnie weryfikacji przez samego podatnika i sąd czy postępowanie takie zostało wszczęte zasadnie.

Powyższy pogląd NSA został jednak zakwestionowany w niedawnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 22 lipca 2019 r. (sygn. akt I SA/Wr 365/19) (http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C6A0F6F041). Zdaniem wrocławskiego sądu w zawiadomieniu podatnika o przerwaniu biegu terminu przedawnienia należy podać przyczyny wszczęcia postępowania karnoskarbowego, gdyż utrudnia to weryfikację ewentualnego nadużycia prawa z ich strony. WSA uznał ponadto, że w tej konkretnej sprawie brak było podstaw do wszczęcia postępowania karnego, czyli że doszło do tego tylko ze względu na upływający termin przedawnienia, co jest niedopuszczalne. Więcej informacji na temat wyroku WSA we Wrocławiu wraz z komentarzem naszego eksperta dostępnych jest pod linkiem (https://www.prawo.pl/podatki/wszczynanie-postepowan-przed-uplywem-przedawnienia-fiskus-musi,495628.html).

Spory dotyczą również innych aspektów zawiadomienia podatnika o wszczęciu postępowania karnoskarbowego. Częstą praktyką organów podatkowych było na przykład informowanie o tym fakcie podatnika, z pominięciem pełnomocnika reprezentującego go w postępowaniu podatkowym. Było to kwestionowane przez podatników, których stanowisko poparł NSA w wyroku z 23 kwietnia 2018 r. (sygn. akt II FSK 955/16) (http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/764C770DF0) wskazując, że zawiadomienie o przerwaniu biegu terminu przedawnienia ze względu na wszczęcie postępowania karnoskarbowego powinno zostać doręczone pełnomocnikowi podatnika. Zatem zawiadomienie skierowane bezpośrednio do podatnika jest nieskuteczne, co może skutkować przedawnieniem zobowiązania nawet pomimo faktycznego wszczęcia postępowania karnoskarbowego.

Powyższe przykłady dowodzą tego, że każda próba przerwania biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wymaga analizy jej zasadności. Może się bowiem okazać, że ze względów merytorycznych lub formalnych takie rozwiązanie było bezpodstawne. Po otrzymaniu zawiadomienia o przerwaniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania warto zatem skonsultować się z prawnikiem wyspecjalizowanym zarówno w prawie podatkowym, jak i karnym skarbowym.

Grzegorz Keler SPCG

dr Grzegorz Keler

adwokat
Associate

  1. Strony:
  3. 1
  4. 2
  5. 3
  6. 4

Pin It on Pinterest