Wymogi Rozporządzenia MAR dotyczące odkupu akcji własnych przez spółki publiczne – prawo czy obowiązek?

Wymogi Rozporządzenia MAR dotyczące odkupu akcji własnych przez spółki publiczne – prawo czy obowiązek?

utworzone przez | 4 października, 2021 | REGULATORY

Czytaj: 4 min

Nadzór merytoryczny: mec. Agnieszka Kołodziej-Arendarska, Counsel.   

Nie ma wątpliwości co do tego, że spółki akcyjne – czy to publiczne, czy prywatne – planując odkup akcji własnych muszą, prowadzić go zgodnie z wymogami określonymi w Kodeksie spółek handlowych. Rozporządzenie MAR [1] wprowadza jednakże dalsze regulacje dotyczące takich odkupów prowadzonych przez spółki publiczne. Czy zatem dopuszczalne jest przeprowadzenie przez spółkę publiczną odkupu akcji własnych, który nie spełnia wymogów wynikających z Rozporządzenia MAR? Co do zasady tak, ale…

Odkup akcji własnych w oczach prawodawcy unijnego

Spółka publiczna – co oczywiste – ma stały dostęp do dotyczących jej informacji poufnych, a więc cenotwórczych (oczywiście tych o charakterze inside, bowiem np. informacje o zamiarach głównego akcjonariusza spółki wobec niej, też mogą mieć charakter cenotwórczy, a spółka nic o nich wiedzieć nie musi…). Oznacza to, że co do zasady jest podmiotem znacznie lepiej przygotowanym niż pozostali uczestnicy rynku do podejmowania decyzji dotyczących w szczególności nabywania jej akcji. Z tego powodu prowadzenie przez spółkę publiczną odkupu akcji własnych pociąga za sobą ryzyko wykorzystywania informacji poufnych, a nawet manipulacji na rynku.

Niezależnie jednak od tego, odkup akcji własnych może leżeć nie tylko w interesie spółki publicznej, ale także jej akcjonariuszy.

W jaki sposób w tej sytuacji spółka publiczna może przeprowadzić odkup akcji własnych, nie narażając się na zarzut wykorzystania informacji poufnej czy manipulacji?

Z pomocą przychodzi nam art. 5 Rozporządzenia MAR, który stanowi, że jeśli odkup akcji spełnia przesłanki określone w tymże art. 5 Rozporządzenia MAR, a także pozostaje w zgodzie z odpowiednimi regulacyjnymi standardami technicznymi, nie stanowi on niedozwolonego wykorzystania informacji poufnych ani manipulacji. Spełnienie tych wymogów zapewnia emitentom tzw. bezpieczną przystań (ang. safe harbour).

Przedmiotem tego artykułu nie jest wyliczenie wszystkich cech, jakie powinien mieć „bezpieczny” z punktu widzenia Rozporządzenia MAR odkup. Wskażemy więc tylko, że jego celem powinno być:

  1. obniżenie kapitału zakładowego emitenta;
  2. wykonanie zobowiązań wynikających z dłużnych instrumentów finansowych wymiennych na instrumenty kapitałowe; lub
  3. wykonanie zobowiązań wynikających z programów opcji na akcje lub inne przydzielanie akcji pracownikom lub członkom.

Istotne jest, że prawodawca unijny pozostawił spółkom publicznym możliwość nieskorzystania z „bezpiecznej przystani” art. 5 Rozporządzenia MAR i wykonania programu odkupu akcji na własne ryzyko. Intencja ta została wyraźnie zaznaczona w pkt. 12 preambuły Rozporządzenia MAR, który stanowi, że:

„obrót akcjami własnymi w ramach programów odkupu i stabilizacji instrumentu finansowego, które nie zostały objęte wyłączeniami na mocy niniejszego rozporządzenia, nie powinien być jako taki uważany za stanowiący nadużycie na rynku”.

W takim przypadku ciężar dowodu co do braku wykorzystania informacji poufnych czy manipulacji przerzucony został na emitenta.

Co na to jednak polski ustawodawca?

Ustawodawstwo krajowe nie pozostawiło emitentom tak dużej swobody w przeprowadzeniu odkupu akcji własnych, jak uczynił to prawodawca unijny. Zgodnie bowiem z art. 173 ust. 1 Ustawy o Obrocie [2]:

na każdego, kto dokonuje lub zleca dokonanie realizacji programu odkupu z naruszeniem zasad określonych w art. 5 Rozporządzenia MAR lub z naruszeniem standardów technicznych wydanych na podstawie art. 5 ust. 6 Rozporządzenia MAR, KNF może nałożyć karę pieniężną do wysokości 500.000 złotych.

Dla nałożenia kary nie ma przy tym znaczenia, czy przy prowadzeniu odkupu doszło do wykorzystania informacji poufnych, czy też manipulacji. Sankcja może zostać nałożona nawet, jeśli takie niepożądane okoliczności nie miały miejsca.

Słowem podsumowania

Mając na uwadze oczywistą rozbieżność między przepisami unijnymi a krajowymi emitenci planujący wprowadzenie programu odkupu akcji własnych stają przed dylematem.

Korzystając z bardziej liberalnego podejścia, prawodawcy europejskiego muszą liczyć się z ryzykiem sankcji na poziomie krajowym. Trudno przy tym ocenić, jak dalece ryzyko to jest realne, ponieważ według dostępnych publicznie danych KNF nie korzystał jak dotąd z uprawnień przyznanych mu na podstawie art. 173 ust. 1 Ustawy o Obrocie i nie nakładał określonych tam kar na emitentów.

Nie jest to jednak wystarczająca podstawa do tego, aby stwierdzić, że ryzyko nałożenia takiej kary nie istnieje i każdy emitent, który prowadzi odkup akcji własnych poza MARowskim safe harbour, powinien się z nim liczyć.

Odrębną kwestią jest możliwość kwestionowania przepisów przyjętych przez polskiego ustawodawcę w zakresie sprzecznym z Rozporządzeniem MAR, powołując się na nadrzędność prawodawstwa unijnego nad ustawodawstwem krajowym [3]. Należy mieć jednak na względzie, że Rozporządzenie MAR zezwala na przeprowadzenie odkupu akcji w sposób nieobjęty wyłączeniem jedynie milcząco (nie licząc intencji zawartych w preambule Rozporządzenia MAR). Nasuwa to wątpliwości czy ustawodawca krajowy mógł zatem w tym zakresie zaostrzyć przepisy, działając niejako „prewencyjnie” wobec polskich przedsiębiorców.

Pozostaje jedynie mieć nadzieję, że polski ustawodawca dostrzeże problem i odpowiednio znowelizuje Ustawę o Obrocie.

Przypisy:

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE (Dz.Urz.UE.L Nr 173, str. 1).

[2] Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 29 lipca 2005 r., tj. z dnia 9 grudnia 2019 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 89).

[3] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 15 lipca 1964 r. o sygnaturze akt 6/64.

Napisz do autorów:

Marcin Gutkowski SPCG

Marcin Gutkowski

aplikant adwokacki
Junior Associate

Agnieszka Kołodziej-Arendarska SPCG

Agnieszka Kołodziej-Arendarska

radca prawny
Counsel

Obowiązki raportowe spółek publicznych w obliczu pandemii koronawirusa COVID-19

Obowiązki raportowe spółek publicznych w obliczu pandemii koronawirusa COVID-19

utworzone przez | 20 marca, 2020 | COVID-19

Czytaj: 3 min

stan aktualny na dzień 20.03.2020 r., godz. 11:30

Czy zalecenia ESMA oraz Komisji Nadzoru Finansowego rozszerzają katalog przypadków, w których emitenci zobowiązani są do publikowania raportów bieżących?

Czy w przypadku, gdy pandemia koronawirusa COVID-19 pozostaje bez istotnego wpływu na działalność operacyjną emitentów lub ich sytuację finansową należy o tym raportować?

Czy emitent działający w ramach grupy kapitałowej jest również zobowiązany do publikacji raportu w sytuacji, gdy podmiot od niego zależny raportuje o wpływie COVID-19 na jego działalność?

 

W dniu 12 marca 2020 roku na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego pojawił się komunikat o zaleceniach wydanych przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych („ESMA”) skierowanych do uczestników rynków finansowych w związku z utrzymującymi się skutkami rozprzestrzeniania się koronawirusa COVID-19.

W krótkim komunikacie ESMA zaleca podmiotom rynków finansowych w szczególności:

  1. planowanie ciągłości działań pozwalających zapewnić działalność operacyjną zgodnie z obowiązkami określonymi w przepisach prawa;
  2. ujawnianie wszelkich istotnych informacji o wpływie koronawirusa COVID-19 na kluczowe parametry, prognozy lub sytuację finansową zgodnie z obowiązkami wynikającymi z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 roku w sprawie nadużyć na rynku oraz uchylającego dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE („Rozporządzenie MAR”);
  3. zapewnienie przejrzystości informacji o faktycznych i potencjalnych skutkach koronawirusa COVID-19 w zakresie możliwie jak najbardziej opartym na analizie jakościowej oraz ilościowej ich działalności, sytuacji finansowej i wyników finansowych w swoim końcowym raporcie finansowym za 2019 rok lub – jeśli nie został on jeszcze sfinalizowany lub w innym przypadku – w swoich śródrocznych raportach finansowych.

Analiza raportów publikowanych przez spółki publiczne wskazuje, że część emitentów niezwłocznie rozpoczęła publikację raportów bieżących w trybie informacji poufnych, o których mowa w art. 17 Rozporządzenia MAR, powołując się na zalecenia ESMA oraz komunikat Komisji Nadzoru Finansowego.

Należy zauważyć, że zalecenia ESMA ani komunikat Komisji Nadzoru Finansowego nie wprowadzają zmian w mechanizmie identyfikowania informacji poufnych, o którym mowa w art. 7 Rozporządzenia MAR. W dalszym ciągu informacją poufną objętą obowiązkiem raportowania pozostaje informacja dotycząca bezpośrednio lub pośrednio emitenta:

  1. określona w sposób precyzyjny,
  2. która nie została przekazana do informacji publicznej,
  3. której podanie do informacji publicznej miałoby prawdopodobnie znaczący wpływ na cenę instrumentów finansowych,
    przy czym wszystkie ww. przesłanki muszą wystąpić kumulatywnie.

Oznacza to, że emitenci zobowiązani są do przeprowadzenia analizy, czy określona informacja o faktycznych i potencjalnych skutkach koronawirusa COVID-19 dla prowadzonej działalności operacyjnej spełnia kumulatywnie przesłanki pozwalające zakwalifikować ją jako informację poufną. Jeżeli tak – informacja powinna być opublikowana przez emitenta w formie raportu bieżącego w reżimie Rozporządzenia MAR.

Emitenci powinni również poddać analizie oraz rozważyć publikację raportu dotyczącego wpływu rozprzestrzeniania się koronawirusa COVID-19 na ich poszczególne projekty (np. wykonanie kontraktów), o których inwestorzy byli informowani oddzielnymi raportami w trybie art. 17 Rozporządzenia MAR. Nie jest wykluczona bowiem sytuacja, w której pandemia koronawirusa COVID-19 pozostanie bez istotnego wpływu na działalność operacyjną emitenta w ujęciu globalnym, ale może mieć znaczenie dla realizacji jednostkowego projektu, o którym emitent informował oddzielnym raportem (raportami), uznając je za informacje poufne spełniające przesłanki z art. 7 Rozporządzenia MAR.

Zwracamy przy tym uwagę, że przepisy krajowe, tj. ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz wydane na jej podstawie Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim, nakładają na emitentów obowiązek publikacji raportów okresowych zawierających dane finansowe. Zgodnie z zaleceniami ESMA oraz Komisji Nadzoru Finansowego, emitenci powinni dokonać oceny wpływu epidemii koronawirusa COVID-19 również na dane finansowe publikowane w raportach okresowych. Obowiązek uwzględnienia takiego wpływu staje się aktualny w sytuacji, gdy dane finansowe pokazują rzeczywisty i realny wpływ rozprzestrzenia się koronawirusa COVID-19 na wyniki finansowe emitenta.

Wątpliwości dotyczące obowiązków raportowych mogą pojawić się także w przypadku emitentów kontrolujących grupy kapitałowe. W takim przypadku emitenci również powinni przeanalizować, nie tylko tę okoliczność, jak pandemia koronawirusa COVID-19 uderza w poszczególne podmioty z grupy kapitałowej emitenta, ale przede wszystkim jak rozprzestrzenianie się wirusa oddziałuje na działalność operacyjną oraz sytuację finansową całej grupy, w tym emitenta jako spółki dominującej.

 

Przegląd rozporządzenia MAR

Przegląd rozporządzenia MAR

utworzone przez | 18 listopada, 2019 | REGULATORY

Czytaj: 2 min

W dniu 3 października 2019 r. ESMA opublikowała dokument konsultacyjny dotyczący rozporządzenia MAR. Przegląd ma na celu sporządzenie raportu dla Komisji Europejskiej w przedmiocie stosowania tego rozporządzenia oraz niezbędnych zmian legislacyjnych.

Stosowanie przepisów MAR do funduszy inwestycyjnych

Jedną z kwestii analizowanych w dokumencie jest stosowanie rozporządzenia MAR przez fundusze inwestycyjne typu UCITS oraz alternatywne fundusze inwestycyjne, które zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym. ESMA wskazała na zidentyfikowane trudności w zastosowaniu wymogów rozporządzenia MAR do funduszy inwestycyjnych wynikające ze zróżnicowanych konstrukcji prawnych przyjętych w regulacjach państw członkowskich (m.in. brak osobowości prawnej funduszy inwestycyjnych, rola spółek zarządzających). W celu zapewnienia kompleksowego wykonywania obowiązków MAR przez fundusze i zarządzające nimi spółki, ESMA zaproponowała w dokumencie konsultacyjnym zmiany przepisów rozporządzenia.

Poniżej przedstawiamy listę kluczowych, w naszej opinii, kwestii poruszonych w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych:

  1. Raportowanie transakcji osób pełniących obowiązki zarządcze i osób blisko z nimi związanych.
    ESMA proponuje, aby wymóg raportowania transakcji został wprost zaadresowany do funduszy inwestycyjnych i zarządzających nimi spółek. W celu wyraźnego określenia zakresu podmiotowego wymogu, ESMA proponuje, aby „osoba pełniąca obowiązki zarządcze” w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych została zdefiniowana na wzór „osoby zaangażowanej” w rozumieniu dyrektywy wykonawczej do dyrektywy UCITS (dyrektywa Komisji 2010/43/UE). ESMA wskazała również, że zgodnie z literalnym brzmieniem art. 19 rozporządzenia MAR, wymóg raportowania transakcji odnosi się wyłącznie do takich transakcji, których przedmiotem są akcje lub instrumenty dłużne. W celu zapewnienia kompletności regulacji, zakres przedmiotowy przepisu należy rozszerzyć o instrumenty finansowe emitowane przez fundusze inwestycyjne.
  2. Przekazywanie informacji poufnych do wiadomości publicznej.
    W maju tego roku, ESMA zaktualizowała dokument Q&A do rozporządzenia MAR jednoznacznie wskazując, że obowiązek przekazywania informacji poufnych do wiadomości publicznej obejmuje również emitentów – fundusze inwestycyjne, które zgodnie z regulacjami krajowymi przyjętymi w państwach członkowskich, nie posiadają osobowości prawnej. ESMA proponuje jednoznaczne zaadresowanie wymogu do tego typu emitentów oraz wskazanie, że odpowiedzialność za wykonywanie tych obowiązków ponosi spółka zarządzająca funduszem inwestycyjnym.

Pełny tekst dokumentu konsultacyjnego dostępny jest na stronie ESMA: https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/library/mar_review_-_cp.pdf

Zakończenie konsultacji

Uwagi i sugestie do dokumentu konsultacyjnego można zgłaszać do dnia 29 listopada 2019 r. Zakończenie przeglądu rozporządzenia MAR i przekazanie finalnego raportu do Komisji Europejskiej planowane jest na wiosnę 2020 r.

Pin It on Pinterest