Zbliża się termin wdrożenia przepisów tzw. Polskiego Aktu o Dostępności

Przed nami ostatnie dwa tygodnie na wdrożenie ustawy o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług, tzw. Polski Akt o Dostępności.

Zbliża się kluczowy termin wdrożenia przepisów tzw. Polskiego Aktu o Dostępności („PAD”). Do 28 czerwca 2025 r. wszystkie objęte ustawą podmioty gospodarcze, w tym firmy prywatne, instytucje świadczące usługi bankowe i finansowe, zobowiązane są do zapewniania zgodności oferowanych produktów i usług z wymogami dostępności określonymi przepisami krajowymi i unijnymi.

PAD – ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze – implementuje Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (tzw. European Accessibility Act / dyrektywa EAA), która zobowiązuje państwa członkowskie do zapewniania osobom z niepełnosprawnościami równego dostępu do kluczowych produktów i usług na rynku wewnętrznym UE.

PAD stanowi kolejny krok w kierunku pełnej inkluzywności i przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu osób z ograniczeniami funkcjonalnymi. Ustawa rozszerza obowiązki w zakresie zapewniania dostępności, nakładając na sektor prywatny, w tym banki, domy maklerskie i inne firmy inwestycyjne, obowiązki na wzór obecnie stosowanych w sektorze publicznym.

Warto przypomnieć, że od 2019 r. w Polsce obowiązuje ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej aplikacji internetowych i stron mobilnych podmiotów publicznych. Zapewnianie przez podmioty publiczne obowiązku dostępności cyfrowej oraz obowiązku umieszczenia deklaracji dostępności nastąpiło odpowiednio: dla strony internetowej od 23 września 2020 r.; dla aplikacji mobilnej od 23 czerwca 2021 r. Wymagania te są szczegółowo opisane w międzynarodowych standardach WCAG tj. Wytycznych dla dostępności treści internetowych, ang. Web Content Accessibility Guidelines. WCAG wprowadzają 4 główne zasady: zrozumiałości, postrzegalności, kompatybilności, funkcjonalności.

Zgodność z zasadami dostępności staje się zatem standardem nie tylko dla instytucji publicznych, ale także dla przedsiębiorstw oferujących swoje usługi konsumentom.

Lista podmiotów zobowiązanych wdrożyć PAD jest szeroka, w dużym uproszczeniu można wskazać, że zaliczają się do niej:

• producenci, importerzy, dystrybutorzy produktów objętych PAD, tj. terminale płatnicze, bankomaty, automaty biletowe i do odprawy, interaktywne terminale samoobsługowe, komputery ogólnego użytku dostępne w przestrzeni publicznej, czytniki książek elektronicznych, sprzęt i oprogramowanie służące do korzystania z usług komunikacji elektronicznej, mediów audiowizualnych i handlu elektronicznego;
• usługodawcy świadczący usługi dla konsumentów, w szczególności: sektor e-commerce i usług cyfrowych, sektor finansowy i bankowy, telekomunikacja i media.

Do podmiotów zobowiązanych zaliczają się również instytucje świadczące usługi zdefiniowane w PAD poprzez: oferowane lub świadczone na rzecz konsumentów następujące usługi bankowe i finansowe, tj.:

• umowy o kredyt konsumencki, o których mowa w art. 3 ustawy o kredycie konsumenckim i umowy o kredyt hipoteczny, o których mowa w art. 3 ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami,
• usługi obejmujące czynności działalności maklerskiej, o których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 1, 2, 4 i 5 oraz ust. 4 pkt 1, 2, 5 i 6 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
• usługi w zakresie pieniądza elektronicznego w rozumieniu art. 2 pkt 21a ustawy o usługach płatniczych; powiązane z rachunkiem płatniczym w rozumieniu art. 2 pkt 33a ustawy o usługach płatniczych; płatnicze w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych;
• inne usługi oferowane i możliwe do realizacji przez stronę internetową / aplikację mobilną w zakresie tzw. handlu elektronicznego.

Uszczegółowienie katalogu produktów i usług opisanych w PAD zawarte jest w dyrektywie EAA, a w szczególności w jej preambule.

Wyłączenia i wyjątki dotyczące wdrożenia obowiązków PAD.

PAD wprowadza szeroki zakres produktów i usług oraz obowiązków dla podmiotów je oferujących, jednak przewiduje również konkretne wyjątki i wyłączenia. Przykładowe wyłączenia to:

• wyłączenia mikroprzedsiębiorstw – wyłączeniu podlegają przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 10 pracowników oraz osiągają roczny obrót netto nieprzekraczający 2 mln euro lub sumę aktywów w bilansie rocznym poniżej 2 mln euro (w tym miejscu warto wskazać, że powyższe wyłączenie nie dotyczy podmiotów wprowadzających na rynek produkty objęte szczególnymi wymaganiami, np. terminale samoobsługowe);
• nieproporcjonalne obciążenia – wyłączeniu podlegają przedsiębiorstwa, które wykażą, że spełnienie wymogów dostępności wiązałoby się z nieproporcjonalnymi obciążeniami, które są niewspółmierne do charakteru wielkości lub przychodów podmiotu;
• zasadnicze zmiany charakteru produktów lub usług – wyłączeniu podlegają przedsiębiorstwa, które wykażą, że spełnienie wymagań dostępności zmieniłoby zasadniczy charakter produktu lub usługi w taki sposób, że straciłoby ono swoją funkcję podstawową lub rynkową;
• strony internetowe i aplikacje mobilne w zakresie treści, które nie są finansowane i nie są tworzone przez dany podmiot gospodarczy oraz nie znajdują się pod jego kontrolą;
• produkty i usługi znajdujące się już w obrocie lub użytkowaniu w dniu wejścia w życie PAD – z mocy wyłączenia ustawowego z art. 84, art. 85 – dla których został określony maksymalny termin dostosowania do 18 czerwca 2030 r.
• strony internetowe i aplikacje mobilne posiadające treści, które spełniają przesłanki z art. 86 PAD.

Zastrzega się, że każdorazowo należy sprawdzić czy konkretny produkt, usługa, strona internetowa lub aplikacja mobilna podlega pod odrębne przepisy, wyłączenia lub wyjątki, a nadto mieć na względzie, że wyłączenie dostawcy, np. jako mikroprzedsiębiorcy, nie będzie skutkować wyłączeniem producenta lub usługodawcy konsumenckiego.

Oczywiście, nie ma przeciwskazań, aby podmiot, który formalnoprawnie nie podlega pod PAD lub został objęty wyłączeniem lub wyjątkiem, podjął dobrowolną decyzję w zakresie spełniania wymogów dostępności.

Wdrożenie przepisów PAD – ostatni etap przygotowań.

Termin wdrożenia upływa niebawem – 28 czerwca 2025 r.  Dla wszystkich podmiotów, których produkty i usługi zostały objęte PAD zalecamy – to co można zrobić w tym nieodległym terminie – to przeprowadzić ocenę zakresu wyłączenia i wyjątków w PAD (patrz: Wyłączenia i wyjątki dotyczące wdrożenia obowiązków PAD).

W przypadku nowych produktów / usług, które będą wprowadzane na rynek po dniu wejścia w życie PAD, zalecamy, aby każdy podmiot wprowadzający produkty i usługi dokonał samodzielnej oceny (test adekwatności) czy podlegają one pod obowiązek zapewnienia zgodności z wymaganiami dostępności (zgodnie z art. 21 PAD).

W niektórych podmiotach wdrożenie PAD może oznaczać wyłącznie kosmetyczne zmiany / aktualizacje, ale – patrząc na zakres i poziom szczegółowości PAD i WCAG – wydaje się, że dla większości podmiotów ich wdrożenie będzie wiązać się z czasochłonnymi pracami nad weryfikacją systemów, procesów i odpowiednich zmian / aktualizacji procedur.

W tym miejscu polecamy analizę, nie tak odległych, a pochodzących z 2023 roku, badań sektora bankowego, e-commerce, łączności, transportu i medialnego pod względem dostępności dla osób z ograniczeniami funkcjonalnymi pod tytułem: „Raport – dostępność cyfrowa w polskim biznesie”, które są dostępne pod linkiem Dostępność cyfrowa w polskim biznesie – raport 2023.

____________

Akty prawne wskazane w artykule:

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2024r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze ( Dz.U.2024.731).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z 17.04.2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (tzw. Europejski akt o dostępności, ang. European Accessibility Act, EAA), która weszła w życie w dniu 27 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.151.70).

Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U.2023.1440).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego, która weszła w życie w dniu 27 czerwca 2019 r. (Dz.U. L 327 z 2.12.2016, p. 1–15).

Napisz do mnie: